Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
548
18-HELOWCE
zniegowczasieogrzewaniawtakiejsamejkolejności,wjakiejwzrastaichtemperatura
wrzenia.Najpierwdesorbujesięzatemhel,następnieneon,awkońcuazot.Wydzielanie
argonu,atakżekryptonuiksenonu,zodpowiednichfrakcjiodbywasięzapomocą
ponownegoskropleniairozdzieleniazzastosowaniemdestylacjifrakcjonowanej.Azot
itlenmożnaznichusunąćtakżemetodąchemiczną.
18.4.WŁAŚCIWOŚCIFIZYCZNEHELOWCÓW
Helowcesągazamibezbarwnymi,bezsmakuizapachu.Należądogazówulegających
skropleniudopierowbardzoniskichtemperaturach.Helwykazujenajniższątemperaturę
wrzenia(awięciskropleniapodnormalnymciśnieniem)spośródwszystkichznanych
substancji.Temperaturywrzeniahelowcówwzrastająstopniowozewzrostemichmasy
atomowej(tabl.18.1).
Skroplonyhelwystępujew2odmianachoznaczanychjakohelIihelII.Bezpośred-
nioponiżejtemperaturywrzeniatrwałyjesthelIowłaściwościachzwykłejcieczy.W
temperaturze2,l7Kipodciśnieniem0,05·105PaprzechodzionwhelIIodznacza-
jącysięniezwyklemałąlepkością,ok.103razymniejsząodlepkościgazowegowodoru,
orazdobrymprzewodnictwemcieplnym.PrzewodnośćcieplnaHeIIjestokoło1000razy
większaodprzewodnościcieplnejmiedziwtemperaturzepokojowej.Stantakinazwano
nadciekłym.
Helowcewstaniestałymtworząsieciogęstymułożeniuatomów.Heltworzysieć
heksagonalną,apozostałehelowceregularnąpłaskocentrowaną.Helwstaniestałym
możebyćotrzymanytylkopodzwiększonymciśnieniem.
Ciepłatopnieniaiparowaniahelowcówsąwyjątkowomałe(tabl.18.1),cojest—
podobniejakniskietemperaturywrzeniaitopnienia—spowodowanebardzosłabymi
oddziaływaniamipomiędzycząsteczkamitychgazów.
18.5.ZWIĄZKICHEMICZNEHELOWCÓW
Odkrywcyhelowców,JohnW.S.RayleighiWilliamRamsay(1894–1898r.),nie
szczędziliwysiłkówmającychnaceluotrzymaniezwiązkówchemicznychtychpierwiast-
ków.Nieudałosięimjednakwykryćżadnejreakcjichemicznej,wktórąwstępowałyby
gazyszlachetnenawetwśrodowiskachbardzoaktywnychpodwzględemchemicznym.
Stwierdzilioni,żegazytenieulegajądziałaniutlenu,magnezu,wodoru,chloru,par
siarkianinazimno,aninagorąco.Żadnegoefektuchemicznegoniedająwtychmie-
szaninachwyładowaniaelektryczneaninaświetlanie.Niereagująonezestopionymso-
dem,nadtlenkiemsodu,wodorotlenkiemsoduitd.WszystkieteeksperymentyRayleigha
iRamsaya,podobniejakipóźniejszebadaniaprowadzącenadaldowynikównegatyw-
nych,przyczyniłysiędoustaleniaopinii,doniedawnapowszechnieprzyjmowanej,że
gazyszlachetne,wbrewpewnymprzepowiedniomteoretycznym(LinusPauling,1933r.),
niemogątworzyćżadnychtrwałychpołączeńchemicznych.
