Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
16
16
UKŁADOKRESOWYPIERWIASTKÓW
16.1.PRAWOOKRESOWOŚCI
Zrozważańprzytoczonychwp.3.9wynika,żewmiaręjakwzrastaliczbaatomowa
Zipostępujezabudowapowłokelektronowychotaczającychjądroatomowe,powtarzają
sięokresowopodobnekonfiguracjeelektronówwzewnętrznychpowłokach.Wszystkie
pierwiastkiznajdującesięwpierwszymszeregupionowympolewejstronie(tabl.3.6)
mająwięcwwalencyjnejpowłoceelektronowejjedenelektrons,pierwiastkiznajdu-
jącesięwdrugimszeregupionowym—dwaelektronys,znajdującesięwtrzecim—
dwaelektronysijedenpitd.Elektronynajbardziejzewnętrznychpowłokdecydują,jak
wiadomo,owłaściwościachchemicznychorazobardzowieluwłaściwościachfizycz-
nych.Okresowośćkonfiguracjitychwłaśnieelektronówpociągazasobąokresowość
właściwościchemicznychifizycznych.
Twierdzenie,żewłaściwościchemiczneifizycznezmieniająsięokresowo,wmiarę
jakodpierwiastkówomniejszejliczbieatomowejprzechodzimydopierwiastkówoco-
raztowiększejliczbieatomowej,nosinazwęprawaokresowości.Prawotozostało
wypowiedzianewroku1869przezDymitraMendelejewaiwroku1870przezLothara
Meyera.Wokresietymnieznanojeszczepojęcialiczbyatomowej,aobajuczenisze-
regowalipierwiastkiwedługwzrastającegociężaruatomowego.Wielkośćta,jakdzisiaj
wiadomo,pozabardzonielicznymiwyjątkamizmieniasięrównolegledoliczbyatomo-
wej.WyjaśnienietegoczystoempirycznegoprawastałosięmożliwedopierowXXw.,
kiedypoznanostrukturęatomu.
Przykłademkrzywejilustrującejokresowośćwłaściwościpierwiastkówmożebyć
krzywaprzedstawiającazależnośćobjętościatomowejodliczbyatomowejZ(rys.16.1).
Objętościąatomowąnazywamyobjętośćjednegomolaatomówjakiegośpierwiastka
znajdującegosięwstaniestałym.Okresowycharaktertejzależnościprzejawiasię
wkształciekrzywej,naktórejokresowopojawiająsięmaksimaiminima.Naprzy-
kładlokalnemaksimaobjętościatomowejobserwujemydlasodu,potasu,rubidu,cezu
ifransu.Krzywepodobnegotypu(wykazująceokresowość)możemyuzyskaćkreśląc
