Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
12
1.Teoretycznepodstawyemisjigłosu
Kolejnyskładnikmowytorozumienieokreślanejakoodbiórwypowiedzi.Odbiór
tenjestmożliwywówczas,gdyrozmówca(słuchacz)usłyszynasząwypowiedź
iuświadomisobie,coonaoznacza,jakiezawieramyśli.Uświadomienietościśle
wiążesięzanaliząisynteząsłuchową.Zarównomówienie,jakirozumienie(prze-
kazywanieiodbiórinformacji)sąmożliwe,gdyrozmówcy(nadawcaiodbiorca)
porozumiewająsiętymsamymkodem,znajątensamjęzyk(E.Minczakiewicz1992,
s.12-13).ZdaniemIrenyStyczek„odbiórwypowiedzinadawcyprzezodbiorcę
następujewówczas,gdyusłyszaneizidentyfikowanedźwiękizostanąskojarzone
zodpowiedniątreścią”(I.Styczek1981,s.26).Językjestsystememdwuklasowym.
Pierwsząklasęstanowiąsymbolesamodzielne,czyliwyrazyizwiązkifrazeologiczne,
atakżesymboleniesamodzielne-prozodemy,fonemyimorfemy.Klasadruga
toukładzasadiregułgramatycznych.Języktotwórabstrakcyjny,którywmiarę
zdobywaniaprzezczłowiekadoświadczeńjestwzbogacany.Stanowitakżebogac-
twoludzkościprzekazywanezpokolenianapokolenie.Możnazatemprzyjąć,że:
języktozespółznaków(kod),którymposługujesiędanaspołecznośćiktóry
musiprzyswoićsobiekażdyjejczłonek,abyrozumiałinnychisambyłrozu-
miany.Jestonzamkniętymzbioremsymboliprozodycznych(melodia,akcent,
rytm),fonicznych(głoski,wpisaniu-litery),morficznych(fleksja),leksykal-
nych(słowa),frazeologicznych(zwroty)orazukłademzasadgramatycznych,
wedługktórychbudujemyiodbieramy(odczytujemy,rozumiemy)teksty.
Językrozwijasięhistorycznieijestzjawiskiemspołecznym,samanato-
miastczynnośćmówieniajestkategoriąfizjologicznąipsychologiczną(por.
L.Kaczmarek1982,s.32,za:E.Minczakiewicz1992,s.14).
Czynnośćmówieniajestprocesembardzozłożonym,naktóryskładasięnada-
wanie(mówienie)iodbiór(rozumienie)-tezkoleiwarunkowanesąpracąmózgu,
narządówsłuchuijegowłaściwościwarunkującychsłyszenie,rozumienieoraz
autokontrolęsłuchową(wpercepcjisłuchowejpomocnicząrolęodgrywawzrok
umożliwiającyobserwacjęruchówustmówiącejosoby).Mowauzależnionajest
odmyślenia.Wprocesiemyśleniaważnąrolęodgrywająinformacjezmysłowe,
odbieraneprzezodpowiedniowyspecjalizowaneanalizatory.Zdolnośćopanowania
mowyprzezczłowiekazależyprzedewszystkimodwłaściwościanatomiczno-fizjo-
logicznychmózgu(E.Minczakiewicz1992,s.21).Obszarmowyzlokalizowany
jestwśrodkowejczęścidominującejpółkulimózgu.Obejmujeonczęściowopłat
czołowy,ciemieniowyiskroniowy(E.Minczakiewicz1992,s.23).
Mówienie(nadawaniemowy)to„zespółczynnościpolegającychnaprzekształca-
niuspostrzeżeń,wyobrażeń,procesówmyślowychwodpowiedniesymboledźwię-
kowe”(I.Styczek1981,s.68).Natomiastodbiór(rozumieniemowy)„polegana
