Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
20
Rozdziałpierwszy.Pojęcieprawa
Niechodzitujednakozwykłyzbiórprzekonańdanejosoby.Przekonania
temogąróżnićsięznacznieiulegaćczęstymzmianom.Chodzitutylkoote
przekonania,któresąutrwaloneiwpewnymsensieuśrednione,tzn.wspólne
ogółowiludzistanowiącychśrednią.Ludziebowiemnieustannieoddziałują
wzajemnienasiebie-wymieniająpoglądy,naśladująinnych,ucząsię.Wten
sposóbtworzysiępewienzespółregułzachowania(norm)uznawanychprzez
wszystkich.Normyte,wmyślomawianejdoktryny,określonezostałyjako
normyautonomiczne,aichzbiórjakoprawonaturalne.Prawanaturalnego
nienależymylićzprawempozytywnym,czyliprawemwścisłymznaczeniu,
któregodefinicjępróbujemyustalić.Prawapozytywnegoposzukiwaćnależy
wśródnormpochodzącychzzewnętrznegoźródła,popieranychprzezze-
wnętrznyautorytet,tj.normautorytatywnych.
Wtymmiejscuwypadaodnotować,żezjawiskoprawanaturalnegonależydo
jednejznajbardziejspornychizarazememocjonującychkwestiiwnaukach
prawnych.Możnaspotkaćzarównopoglądy,którewogólekwestionująist-
nienielubpraktycznąużytecznośćtegozjawiska(pozytywizmprawniczy),
jakitakie,któreczyniązprawanaturalnegopodstawęwszelkiegoprawapo-
zytywnego.
Poraprzyjrzećsięnormomocharakterzeautorytatywnym,czylipopieranym
przezzewnętrznyautorytet.Podzielićjemożnawzależnościodrodzajuauto-
rytetu,któryjepopiera.Autorytetmożebyćnieoficjalnyalbooficjalny.Ten
pierwszytworzynp.grupasąsiadów,grupaosóbwspólniepracującychlub
bawiącychsię.Tendrugistanowinp.państwo,UniaEuropejska,społeczność
międzynarodowa,Kościół,samorządzawodowy.Cechąwspólnąautoryte-
tówoficjalnychwydajesięichzwierzchniczycharakterorazznacznystopień
zorganizowania.Społecznościtworzące(stanowiące)autorytetoficjalny
charakteryzująsięznacznątrwałością,powszechnymzasięgiem(nadanym
terenielubwdanejgrupiespołecznej)orazpublicznym,jawnymsposobem
działania.Przeważniedziałajązapośrednictwemwyodrębnionychorganów.
Normypopieraneautorytetemnieoficjalnymomawianiautorzyokreślili
jakonormyobyczajowe.Wartozwrócićuwagę,żenormytakiemogąbyć
wniektórychsytuacjachostroistanowczoegzekwowaneprzezpopierającą
jespołeczność(autorytet).Itaknp.osobę,któraniepozdrawianapotka-
nychznajomych,możespotkaćwykluczeniezkręgutowarzyskiego.Może
tospotkaćtakżeprzedsiębiorcę,którywrelacjachzkontrahentamiuporczy-
wienaruszadobreobyczajekupieckie.Autorytetynieoficjalnemająnaogół
mniejszyzasięgoddziaływanianiżoficjalne.Dotyczączęstowąskichlub
wyspecjalizowanychgrupspołecznych(np.obyczajełowieckie).Jestichza
towięcej,cosprawia,żeczęściejniżoficjalnekonkurujązesobą.Tozkolei
możeosłabiaćsiłęichoddziaływania.
