Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Z.Pater,G.Samołyk:Podstawytechnologiiobróbkiplastycznejmetali
efekturuchuliniidyslokacjiwpłaszczyźniepoślizgu.Dziejesiętak,ponieważ
owielełatwiejjestprzemieszczaćdyslokacjęwziarniepoprzezzrywanieiodbu-
dowywaniepojedynczychwiązańwzdłużjednejlinii,poktórejsięporusza,niż
poprzezjednoczesnezrywaniewszystkichwiązańprzedichodbudowaniem.
Ponadto,zgodniezpoprzednimpodrozdziałem,dyslokacjezawszewystępują
wkryształach.Przemieszczeniadyslokacjiwtrakciepoślizguniewielkie,
rzędu0,1nmdlategoodkształceniecałkowitejestefektemprzemieszczania
ogromnejliczbytychdefektówliniowychpowieluróżnychpłaszczyznach.Dla
podkreśleniaistotytegomechanizmu,jestonnazywany
poślizgiem
dyslokacyjnym.
Drugimmechanizmemistotnym,opróczpoślizgudyslokacyjnegowewnątrz
ziaren,jestbliźniakowanie.Jesttonagły,ocharakterzepoślizgowymproces
zachodzącywniewielkimobszarzeziarna.Schemattegomechanizmupokazano
narys.1.8.Podwpływemnaprężeństycznycht,ściślezawężonaczęśćziarna
(bliźniak)zmieniawsposóbsymetrycznyorientacjęwstosunkudopozostałej
części(osnowy),tworzącjejzwierciadlaneodbicie.Powstałąpłaszczyznę
symetriinazywasiępłaszczyznąbliźniakowania(lubbliźniaczą).Należy
zauważyć,żeścięciewkierunkuzgodnymzorientacjątejpłaszczyznyjest
mniejszeododległościmiędzyatomowej,anakażdejnastępnejpłaszczyźnie
atomów
bliźniaka
(równoległej
do
bliźniaczej),
ścięcie
zwiększa
się
proporcjonalniedoodległościodpłaszczyznybliźniakowania.Takicharakter
przesunięćdajądyslokacjeszczątkoweSchockleya.Wmiaręwzrostunaprężeń
stycznych,bliźniakiwziarniepowiększająsięorazzwiększasięichilość.Może
równieżdochodzićdołączeniasięichwwiększebliźniaki.Dziękitemuwartości
odkształceńtrwałychwziarnieznaczne.Czaspotrzebnynautworzenie
bliźniakówjestbardzomały,rzędukilkuHs,ztegoteżpowoduprzyich
powstawaniuczęstosłychaćcharakterystycznetrzaski.
Należypamiętać,żeprocesbliźniakowanianiezachodzizjednakową
łatwościąwkażdymmetaluiwkażdychwarunkach.Największąrolęodgrywa
onpodczasdokształcaniame-
taliostrukturzeheksagonalnej,
zwłaszcza
wtedy,
gdy
orientacjapłaszczyznłatwego
poślizgu
jest
niekorzystna
względem
działających
na-
prężeństycznychlubpoślizg
został
zablokowany
przez
spiętrzeniedyslokacji.Wmeta-
lach
posiadających
budowę
typuA3(HZ)bliźniakowanie
Rys.1.8.Modelmechanizmuodkształceńplastyczny
może
występować
przy
przezbliźniakowanie
28