Podstawy toksykologii

Jerzy K. Piotrowski

Uzyskaj dostęp

Zakup książkę

ISBN/ISSN:

978-83-01-19495-6

DOI:

Wydawnictwo:

Wydawnictwo Naukowe PWN

Rok wydania:

2017

Liczba stron:

499

XML:ISBN/ISSN:

ONIX MARC21

Bibliografia:

Piotrowski, Jerzy K.. Podstawy toksykologii. Red. . Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2017, 499 s. ISBN 978-83-01-19495-6

Bibliografia refWorks:

RT Book, Whole

SR Electronic(1)

A1 Piotrowski, J.K.

T1 Podstawy toksykologii

PB Wydawnictwo Naukowe PWN

PP Warszawa

YR 2017

SN 978-83-01-19495-6

Bibliografia BibTex:

@Book{ 195421, author = "Piotrowski, Jerzy K.", editor = "", title = "Podstawy toksykologii", publisher = "Wydawnictwo Naukowe PWN", year = "2017", address = "Warszawa", isbn = "978-83-01-19495-6" }

Bibliografia endNote:

TY - BOOK

AU - Piotrowski, Jerzy K.

ED -

TI - Podstawy toksykologii

PB - Wydawnictwo Naukowe PWN

CY - Warszawa

PY - 2017

SN - 978-83-01-19495-6

ER -

Netografia (standard APA):

Piotrowski, Jerzy K.. Podstawy toksykologii [baza danych online] Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2017 [dostęp: 06 05 2024]. Dostęp w Ibuk Libra: https://libra.ibuk.pl/reader/podstawy-toksykologii-jerzy-k-piotrowski-195421.

chemia, toksykologia

Publikacja Wydawnictwa WNT, dodruk Wydawnictwo Naukowe PWN To doskonałe źródło wiedzy z dziedziny toksykologii. Autorzy uwzględnili w nim najnowsze osiągnięcia wynikające z ogromnego postępu, jaki dokonał się we wszystkich kierunkach toksykologii:...

Więcej

ISBN/ISSN:

978-83-01-19495-6

DOI:

Wydawnictwo:

Wydawnictwo Naukowe PWN

Rok wydania:

2017

Liczba stron:

499

XML:ISBN/ISSN:

ONIX MARC21

Przedmowa20
1.1. Substancje toksyczne naturalne i syntetyczne22
Rozdział 1 - Ogólne wiadomości o toksykologii22
1.2. Rys historyczny25
1.3. Struktura i zadania współczesnej toksykologii27
Bibliografia30
2.1. Wprowadzenie31
Rozdział 2 - Toksykometria31
2.2. Kierunki badań32
2.3. Ocena toksyczności związku na podstawie zależności między jego budową chemiczną a aktywnością biologiczną33
2.4. Zwierzęta doświadczalne i drogi narażenia35
2.5. Badanie toksyczności na zwierzętach doświadczalnych36
2.5.1. Ocena toksyczności ostrej36
2.5.2. Ocena działania drażniącego i działania uczulającego40
2.5.3. Badania uzupełniające41
2.5.4. Ocena toksyczności z zastosowaniem powtarzanych wysokich dawek41
2.5.5. Ocena toksyczności podprzewlekłej i przewlekłej43
2.6. Ocena efektów odległych45
2.6.1. Charakterystyka efektów odległych45
2.6.2. Ocena działania mutagennego46
2.6.3. Ocena działania rakotwórczego48
2.6.4. Ocena działania teratogennego49
2.6.5. Ocena toksycznego wpływu na płodność, rozrodczości potomstwo50
2.7. Ocena działania neurotoksycznego51
2.8. Metody obliczeniowe w ocenie toksyczności54
2.8.1. Cele badań toksykometrycznych54
2.8.2. Zależność dawka–efekt54
2.8.3. Zależność dawka–odpowiedź55
2.9. Ekstrapolacja wyników badań toksykometrycznych ze zwierząt doświadczalnych na człowieka57
2.10. Alternatywne metody oceny toksyczności59
Bibliografia62
3.1. Drogi wchłaniania64
3.2. Transport ksenobiotyków przez błony biologiczne64
Rozdział 3 - Drogi wchłaniania, metabolizm i wydalanie ksenobiotyków64
3.3. Wchłanianie w drogach oddechowych66
3.3.1. Charakterystyka ogólna66
3.3.2. Czynniki warunkujące wchłanianie gazów i par w układzie oddechowym69
3.4. Wchłanianie przez skórę71
3.5. Wchłanianie drogą pokarmową73
3.6. Dystrybucja i wiązanie tkankowe ksenobiotyków75
3.7. Biotransformacja ksenobiotyków76
3.7.1. Charakterystyka ogólna76
3.7.2. Reakcje I fazy i cytochrom P-45076
3.7.3. Reakcje II fazy – sprzęganie metabolitów81
3.8. Wydalanie substancji z ustroju84
3.8.1. Drogi wydalania84
3.8.2. Wydalanie z powietrzem wydychanym85
3.8.3. Wydalanie z moczem85
Bibliografia87
3.8.4. Wydalanie z kałem87
4.1. Uwagi ogólne88
4.2. Działanie fizyczne88
Rozdział 4 - Mechanizmy działania toksycznego88
4.3. Niedotlenienie tkanek lub nieprawidłowe wykorzystanie energii spalania90
4.3.1. Deficyt tlenu w powietrzu oddechowym90
4.3.2. Niedotlenienie wywołane toksyczną niedokrwistością – hipoksja91
4.3.3. Unieczynnienie hemoglobiny91
4.3.4. Zablokowanie oddychania tkankowego92
4.3.5. Rozprzężenie oksydacyjnej fosforylacji93
4.4. Inhibitory reakcji enzymatycznych94
4.4.1. Charakterystyka ogólna94
4.4.2. Inhibitory esterazy acetylocholinowej94
4.4.3. Fluorooctan: synteza letalna95
4.4.4. Zatrucia luizytem i tlenkiem arsenu(III)96
4.5. Wpływ trucizn na procesy przewodzenia bodźców w układzie nerwowym97
4.5.1. Mechanizm przewodzenia bodźców97
4.5.2. Agoniści receptora cholinergicznego99
4.5.3. Substancje blokujące receptor cholinergiczny99
4.5.4. Substancje blokujące uwalnianie acetylocholiny100
4.5.5. Substancje wpływające na migrację jonów sodu przez błonę neuronu101
4.6. Aktywne metabolity: wiązanie kowalencyjne102
4.6.1. Wiadomości wprowadzające102
4.6.2. Acetaminofen103
4.6.3. Bromobenzen103
4.7. Działanie toksyczne wolnych rodników104
4.7.1. Charakterystyka wolnych rodników104
4.7.2. Powstawanie rodników tlenowych w warunkach fizjologicznych105
4.7.3. Wzmożona generacja rodników pod wpływem ksenobiotyków106
4.7.4. Substancje chroniące organizm przed uszkodzeniami wywołanymi przez wolne rodniki – antyoksydanty107
4.8. Działanie chemiczne – kancerogeneza chemiczna108
4.9. Oddziaływanie immunologiczne ksenobiotyków112
Bibliografia117
5.1. Wprowadzenie118
Rozdział 5 - Kinetyka przemian i wydalania substancji toksycznych118
5.2. Modele kinetyczne119
5.2.1. Charakterystyka ogólna119
5.2.2. Model jednoprzedziałowy otwarty123
5.2.3. Model metaboliczny127
5.2.4. Model dwuprzedziałowy otwarty129
5.2.5. Uproszczenia modeli131
5.3. Rytmy ekspozycji132
5.3.1. Wiadomości wprowadzające132
5.3.2. Ekspozycja ciągła134
5.3.3. Jednodobowy cykl ekspozycji przemysłowej136
5.3.4. Ekspozycja codzienna137
5.3.4.1. Substancje nieulegające kumulacji137
5.3.4.2. Substancje ulegające kumulacji138
5.4. Inne modele toksykokinetyczne139
5.4.1. Wprowadzenie139
5.4.2. Metody allometryczne140
5.4.3. Fizjologiczne modele toksykokinetyczne142
Bibliografia148
6.1. Wprowadzenie149
Rozdział 6 - Metale149
6.2. Arsen152
6.2.1. Właściwości152
6.2.2. Występowanie, zastosowanie, źródła narażenia152
6.2.3. Wchłanianie, metabolizm, wydalanie153
6.2.4. Mechanizm działania toksycznego155
6.2.5. Toksyczność ostra i objawy zatrucia155
6.2.6. Toksyczność przewlekła i objawy zatrucia155
6.2.7. Efekty odległe157
6.2.8. Normatywy higieniczne i ocena narażenia158
6.3. Chrom161
6.2.9. Arsenowodór (arsyna)161
6.3.1. Właściwości161
6.3.2. Występowanie, zastosowanie, źródła narażenia162
6.3.3. Wchłanianie, metabolizm, wydalanie163
6.3.4. Toksyczność i objawy zatrucia163
6.3.5. Efekty odległe164
6.3.6. Normatywy higieniczne i ocena narażenia165
6.4. Kadm166
6.4.1. Występowanie, zastosowanie, źródła narażenia166
6.4.2. Wchłanianie, metabolizm, wydalanie166
6.4.3. Metalotioneina (MT)167
6.4.4. Mechanizm działania toksycznego169
6.4.5. Toksyczność ostra i objawy zatrucia170
6.4.6. Toksyczność przewlekła i objawy zatrucia. Choroba Itai-itai170
6.4.7. Efekty odległe172
6.4.8. Normatywy higieniczne i ocena narażenia172
6.5. Nikiel175
6.5.1. Występowanie, zastosowanie, źródła narażenia175
6.5.2. Wchłanianie, metabolizm, wydalanie176
6.5.3. Mechanizm działania toksycznego176
6.5.4. Toksyczność ostra i objawy zatrucia176
6.5.5. Toksyczność przewlekła i objawy zatrucia177
6.5.6. Efekty odległe177
6.5.7. Normatywy higieniczne i ocena narażenia177
6.5.8. Karbonylek niklu178
6.6. Ołów179
6.6.1. Występowanie, zastosowanie, źródła narażenia179
6.6.2. Wchłanianie, metabolizm, wydalanie180
6.6.3. Mechanizm działania toksycznego181
6.6.4. Toksyczność ostra i przewlekła, objawy zatrucia181
6.6.5. Wpływ na układ nerwowy182
6.6.6. Wpływ na układ krwiotwórczy182
6.6.7. Działanie na nerki184
6.6.8. Wpływ na układ krążenia184
6.6.10. Normatywy higieniczne i ocena narażenia185
6.6.9. Efekty odległe185
6.6.11. Tetraetyloołów (Et4Pb)186
6.7. Rtęć188
6.7.1. Występowanie, zastosowanie, źródła narażenia188
6.7.2. Rtęć elementarna (metaliczna, pary rtęci)189
6.7.3. Nieorganiczne związki rtęci190
6.7.4. Organiczne związki rtęci (metylortęć)190
6.7.5. Epidemie zatruć192
Bibliografia194
7.1. Tlen (O2)196
Rozdział 7 - Wybrane związki nieorganiczne196
7.1.1. Właściwości i źródła narażenia196
7.1.2. Wchłanianie i mechanizm działania196
7.1.3. Objawy zatrucia196
7.2. Ozon (O3)198
7.2.1. Właściwości i źródła narażenia198
7.2.2. Wchłanianie i mechanizm działania198
7.2.3. Objawy zatrucia ostrego198
7.2.4. Objawy zatrucia przewlekłego199
7.3. Tlenek węgla (CO)200
7.2.5. Normatywy higieniczne200
7.3.1. Właściwości i źródła narażenia200
7.3.2. Wchłanianie i mechanizm działania200
7.3.3. Objawy zatrucia ostrego201
7.3.4. Objawy zatrucia przewlekłego202
7.3.5. Normatywy higieniczne202
7.4. Ditlenek węgla (CO2)203
7.4.1. Właściwości i źródła narażenia203
7.4.2. Wchłanianie i mechanizm działania203
7.5. Ditlenek siarki (SO2)204
7.4.3. Objawy zatrucia ostrego204
7.4.4. Normatywy higieniczne204
7.5.1. Właściwości i źródła narażenia204
7.5.2. Wchłanianie i mechanizm działania205
7.5.3. Objawy zatrucia205
7.6. Tlenki azotu206
7.5.4. Normatywy higieniczne206
7.6.1. Właściwości i źródła narażenia206
7.6.2. Wchłanianie i mechanizm działania206
7.6.3. Objawy zatrucia207
7.7. Azotany(III) i azotany(V)208
7.6.4. Normatywy higieniczne208
7.7.1. Właściwości i źródła narażenia208
7.7.2. Wchłanianie i mechanizm działania208
7.8. Cyjanowodór (HCN)209
7.7.3. Objawy zatrucia i normatywy higieniczne209
7.8.1. Właściwości i źródła narażenia209
7.8.2. Wchłanianie i mechanizm działania210
7.8.3. Objawy zatrucia ostrego211
7.9. Siarkowodór (H2S; sulfan)212
7.8.4. Normatywy higieniczne212
7.9.1. Właściwości i źródła narażenia212
7.9.2. Wchłanianie i mechanizm działania212
7.9.3. Objawy zatrucia213
7.9.4. Normatywy higieniczne213
7.10. Fosforowodór (PH3; fosfan)214
7.10.1. Właściwości i źródła narażenia214
7.10.2. Wchłanianie i mechanizm działania214
7.10.3. Objawy zatrucia214
7.11. Chlor (Cl2)215
7.10.4. Normatywy higieniczne215
7.11.1. Właściwości i źródła narażenia215
7.11.2. Wchłanianie i mechanizm działania215
7.11.3. Objawy zatrucia215
7.11.4. Normatywy higieniczne216
7.12. Fosgen (COCl2)217
7.12.1. Właściwości i źródła narażenia217
7.12.2. Wchłanianie i mechanizm działania217
7.12.3. Objawy zatrucia217
7.13. Amoniak (NH3; azan)218
7.12.4. Normatywy higieniczne218
7.13.1. Właściwości i źródła narażenia218
7.13.2. Wchłanianie i mechanizm działania219
7.13.3. Objawy zatrucia i normatywy higieniczne219
7.14. Silne zasady220
7.15. Silne kwasy221
Bibliografia222
8.1. Węglowodory alifatyczne223
Rozdział 8 - Wybrane związki alifatyczne223
8.1.1. Ogólna charakterystyka toksykologiczna223
8.1.2. Ropa naftowa224
8.1.2.1. Właściwości i źródła narażenia224
8.1.2.2. Wchłanianie, metabolizm, wydalanie224
8.1.2.3. Toksyczność i objawy zatrucia224
8.1.3. Produkty destylacji ropy naftowej225
8.1.2.4. Normatywy higieniczne i ocena narażenia225
8.1.3.1. Właściwości i źródła narażenia225
8.1.3.2. Wchłanianie, metabolizm, wydalanie226
8.1.3.3. Toksyczność i objawy zatrucia226
8.1.3.4. Normatywy higieniczne i ocena narażenia227
8.1.4. n-Heksan228
8.1.4.1. Właściwości i źródła narażenia228
8.1.4.2. Wchłanianie, metabolizm, wydalanie228
8.1.4.3. Toksyczność i objawy zatrucia229
8.1.4.4. Normatywy higieniczne i ocena narażenia229
8.1.5. Cykloheksan230
8.1.5.1. Właściwości i źródła narażenia230
8.1.5.2. Wchłanianie, metabolizm, wydalanie230
8.1.5.3. Toksyczność i objawy zatrucia230
8.1.5.4. Normatywy higieniczne i ocena narażenia230
8.2. Alkohole231
8.2.1. Charakterystyka ogólna231
8.2.2. Alkohol etylowy232
8.2.2.1. Właściwości i źródła narażenia232
8.2.2.2. Wchłanianie, metabolizm, wydalanie233
8.2.2.3. Toksyczność i objawy zatrucia235
8.2.2.4. Normatywy higieniczne i ocena narażenia237
8.2.3. Alkohol metylowy239
8.2.3.1. Właściwości i źródła narażenia239
8.2.3.2. Wchłanianie, metabolizm, wydalanie239
8.2.3.3. Toksyczność i objawy zatrucia240
8.2.3.4. Normatywy higieniczne i ocena narażenia241
8.2.4. Glikol etylenowy242
8.2.4.1. Właściwości i źródła narażenia242
8.2.4.2. Wchłanianie, metabolizm, wydalanie242
8.2.4.3. Toksyczność i objawy zatrucia243
8.2.4.4. Normatywy higieniczne i ocena narażenia243
8.3. Chloropochodne węglowodorów alifatycznych244
8.3.1. Ogólna charakterystyka toksykologiczna244
8.3.2. Chlorek metylu244
8.3.2.1. Właściwości i źródła narażenia244
8.3.2.2. Wchłanianie, metabolizm, wydalanie245
8.3.2.3. Toksyczność i objawy zatrucia245
8.3.3. Chloroform246
8.3.2.4. Normatywy higieniczne i ocena narażenia246
8.3.3.1. Właściwości i źródła narażenia246
8.3.3.2. Wchłanianie, metabolizm, wydalanie246
8.3.3.3. Toksyczność i objawy zatrucia247
8.3.4. Tetrachlorek węgla248
8.3.3.4. Normatywy higieniczne i ocena narażenia248
8.3.4.1. Właściwości i źródła narażenia248
8.3.4.2. Wchłanianie, metabolizm, wydalanie249
8.3.4.3. Toksyczność i objawy zatrucia250
8.3.5. Trichloroetylen251
8.3.4.4. Normatywy higieniczne i ocena narażenia251
8.3.5.1. Właściwości i źródła narażenia251
8.3.5.2. Wchłanianie, metabolizm, wydalanie251
8.3.5.3. Toksyczność i objawy zatrucia253
8.3.6. Tetrachloroetylen254
8.3.5.4. Normatywy higieniczne i ocena narażenia254
8.3.6.1. Właściwości i źródła narażenia254
8.3.6.2. Wchłanianie, metabolizm, wydalanie254
8.3.6.3. Toksyczność i objawy zatrucia255
8.3.7. Chlorek winylu256
8.3.6.4. Normatywy higieniczne i ocena narażenia256
8.3.7.1. Właściwości i źródła narażenia256
8.3.7.2. Wchłanianie, metabolizm, wydalanie256
8.3.7.3. Toksyczność i objawy zatrucia257
8.3.7.4. Normatywy higieniczne i ocena narażenia258
Bibliografia259
9.1. Wiadomości ogólne260
9.2. Benzen260
Rozdział 9 - Wybrane związki aromatyczne260
9.2.1. Właściwości i źródła narażenia260
9.2.2. Wchłanianie, metabolizm, wydalanie261
9.2.3. Toksyczność i objawy zatrucia263
9.2.4. Normatywy higieniczne i ocena narażenia264
9.3. Toluen266
9.3.1. Właściwości i źródła narażenia266
9.3.2. Wchłanianie, metabolizm, wydalanie266
9.3.3. Toksyczność i objawy zatrucia267
9.3.4. Normatywy higieniczne i ocena narażenia267
9.4. Ksyleny268
9.4.1. Właściwości i źródła narażenia268
9.4.2. Wchłanianie, metabolizm, wydalanie268
9.5. Etylobenzen270
9.4.3. Toksyczność i objawy zatrucia270
9.4.4. Normatywy higieniczne i ocena narażenia270
9.5.1. Właściwości i źródła narażenia270
9.5.2. Wchłanianie, metabolizm, wydalanie271
9.5.3. Toksyczność i objawy zatrucia271
9.6. Węglowodory aromatyczne zawierające 9 atomów węgla (związki C9)272
9.5.4. Normatywy higieniczne i ocena narażenia272
9.6.1. Właściwości i zastosowanie272
9.6.2. Wchłanianie, metabolizm, wydalanie273
9.7. Styren274
9.6.3. Toksyczność i objawy zatrucia274
9.6.4. Normatywy higieniczne274
9.7.1. Właściwości i źródła narażenia274
9.7.2. Wchłanianie, metabolizm, wydalanie275
9.7.3. Toksyczność i objawy zatrucia276
9.7.4. Normatywy higieniczne i ocena narażenia276
9.8. Naftalen277
9.8.1. Właściwości i źródła narażenia277
9.8.2. Wchłanianie, metabolizm, wydalanie277
9.9. Hydroksypochodne aromatyczne278
9.8.3. Toksyczność, objawy zatrucia i normatywy higieniczne278
9.9.1. Właściwości i źródła narażenia278
9.9.2. Wchłanianie, metabolizm, wydalanie280
9.9.3. Toksyczność i objawy zatrucia280
9.9.4. Normatywy higieniczne i ocena narażenia281
9.10. Nitro- i aminopochodne aromatyczne282
9.10.1. Właściwości i źródła narażenia282
9.10.2. Wchłanianie, metabolizm, wydalanie283
9.10.3. Toksyczność i objawy zatrucia286
9.10.4. Normatywy higieniczne i ocena narażenia292
9.11. Chlorowcopochodne aromatyczne293
9.11.1. Chloropochodne benzenu293
9.11.1.1. Właściwości i źródła narażenia293
9.11.1.2. Wchłanianie, metabolizm, wydalanie294
9.11.2. Polichlorowane bifenyle295
9.11.1.3. Toksyczność i objawy zatrucia295
9.11.1.4. Normatywy higieniczne i ocena narażenia295
9.11.2.1. Właściwości i źródła narażenia295
9.11.2.2. Wchłanianie, metabolizm, wydalanie296
9.11.2.3. Toksyczność dla zwierząt i objawy zatrucia297
9.11.2.4. Toksyczność dla ludzi i objawy zatrucia298
9.11.3. Bromopochodne benzenu299
9.11.2.5. Ocena narażenia299
9.11.3.1. Właściwości i źródła narażenia299
9.11.3.2. Wchłanianie, metabolizm, wydalanie300
9.11.4. Polibromowane bifenyle302
9.11.3.3. Toksyczność i objawy zatrucia302
9.11.4.1. Właściwości i źródła narażenia302
9.11.4.2. Toksyczność i objawy zatrucia303
9.12. Dioksyny304
9.12.1. Właściwości i źródła narażenia304
9.12.2. Wchłanianie, metabolizm, wydalanie309
9.12.3. Toksyczność i objawy zatrucia310
9.13. Wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne (WWA)313
9.12.4. Ocena narażenia313
9.13.1. Właściwości i źródła narażenia313
9.13.2. Wchłanianie, metabolizm, wydalanie315
9.13.3. Toksyczność i objawy zatrucia317
9.13.4. Normatywy higieniczne318
Bibliografia319
10.1. Wiadomości ogólne320
Rozdział 10 - Pestycydy320
10.2. Klasyfikacja pestycydów321
10.3. Formy użytkowe i sposób stosowania pestycydów323
10.4. Zanieczyszczenie środowiska przez pestycydy323
10.5. Trwałość pestycydów w środowisku324
10.6. Polichlorowane pochodne związków cyklicznych325
10.6.1. Charakterystyka ogólna325
10.6.2. DDT (dichlorodifenylotrichloroetan)326
10.6.2.1. Właściwości i źródła narażenia326
10.6.2.2. Wchłanianie, metabolizm, wydalanie327
10.6.2.3. Toksyczność, objawy zatrucia i ocena narażenia328
10.6.3. Metoksychlor (analog DDT)329
10.6.3.1. Właściwości i źródła narażenia329
10.6.3.2. Wchłanianie, metabolizm, wydalanie329
10.6.3.3. Toksyczność i objawy zatrucia329
10.6.4. Heksachlorocykloheksan (HCH)330
10.6.4.1. Właściwości i źródła narażenia330
10.6.4.2. Wchłanianie, metabolizm, wydalanie330
10.6.4.3. Toksyczność i objawy zatrucia331
10.6.5. Polichlorocyklodieny332
10.6.5.1. Właściwości i źródła narażenia332
10.6.5.2. Wchłanianie, metabolizm, wydalanie333
10.7. Chlorofenole i pochodne kwasów chlorofenoksykarboksylowych334
10.7.1. Pentachlorofenol (PCP)334
10.6.5.3. Toksyczność i objawy zatrucia334
10.7.1.1. Właściwości i źródła narażenia334
10.7.2. Kwasy chlorofenoksykarboksylowe335
10.7.1.2. Wchłanianie, metabolizm, wydalanie335
10.7.1.3. Toksyczności objawy zatrucia335
10.7.2.1. Właściwości i źródła narażenia335
10.7.2.2. Wchłanianie, metabolizm, wydalanie336
10.7.2.3. Toksyczność i objawy zatrucia336
10.8. Związki fosforoorganiczne337
10.8.1. Właściwości i źródła narażenia337
10.8.2. Wchłanianie, metabolizm, wydalanie339
10.8.3. Toksyczność i objawy zatrucia341
10.8.4. Ocena narażenia346
10.9. Pochodne kwasu karbaminowego i mocznika347
10.9.1. Właściwości i źródła narażenia347
10.9.2. Wchłanianie, metabolizm, wydalanie347
10.9.3. Toksyczność i objawy zatrucia348
10.10. Pochodne kwasu ditiokarbaminowego350
10.10.1. Właściwości i źródła narażenia350
10.11. Inne grupy pestycydów351
10.10.2. Toksyczność i objawy zatrucia351
10.11.1. Pochodne dinitrofenolu351
10.11.2. Heterocykliczne związki azotu352
10.11.3. Piretroidy354
10.11.4. Organiczne związki metali355
Bibliografia356
11.1. Wprowadzenie357
Rozdział 11 - Leki wywołujące zatrucia ostre357
11.2. Pochodne kwasu barbiturowego (malonylomocznika)358
11.3. Inne leki o działaniu nasennym i uspokajającym362
11.3.1. Glimid362
11.3.2. Talidomid364
11.3.3. Metakwalon364
11.3.4. Stilnox365
11.4. Pochodne fenotiazyny366
11.3.5. Zopiklon366
11.5. Trójpierścieniowe leki przeciwdepresyjne (tymoleptyki)370
11.5.1. Pochodne dibenzoazepiny370
11.5.2. Pochodne cykloheptadienu372
11.6. Pochodne benzodiazepiny373
11.7. Nienarkotyczne leki przeciwbólowe375
11.7.1. Pochodne kwasu salicylowego375
11.7.2. Fenacetyna377
11.7.3. Paracetamol378
11.8. Postępowanie w ostrych zatruciach lekami380
11.9. Wykrywanie leków w materiale biologicznym381
Bibliografia384
12.1. Zatrucia substancjami uzależniającymi385
Rozdział 12 - Środki uzależniające385
12.2. Uzależnienie i tolerancja386
12.3. Alkaloidy opium (opiaty, opioidy)389
12.4. Kokaina393
12.5. Kannabinole394
12.6. Środki halucynogenne (halucynogeny)395
12.6.1. Charakterystyka ogólna395
12.6.2. Dietyloamid kwasu d-lizergowego (LSD)396
12.6.3. Meskalina397
12.6.4. Psylocybina i psylocyna398
12.6.5. Fencyklidyna399
12.7. Atropina400
12.8. Amfetamina i jej pochodne401
Bibliografia403
13.1. Związki wielkocząsteczkowe404
Rozdział 13 - Tworzywa sztuczne404
13.2. Tworzywa sztuczne406
13.2.1. Charakterystyka ogólna i zastosowanie406
13.2.2. Klasyfikacja tworzyw sztucznych i ich otrzymywanie407
13.2.3. Toksyczność tworzyw sztucznych410
13.3. Przegląd wybranych monomerów i polimerów, istotnych z punktu widzenia toksykologii411
13.3.1. Tworzywa otrzymywane w reakcji polimeryzacji411
13.3.2. Tworzywa otrzymywane w reakcji polikondensacji414
13.3.3. Tworzywa otrzymywane w reakcji poliaddycji415
13.3.4. Substancje pomocnicze stosowane do produkcji tworzyw sztucznych417
13.4. Procesy rozkładu polimerów i ich produkty418
13.4.1. Rozkład termiczny – piroliza418
13.5. Utylizacja odpadów419
13.4.2. Depolimeryzacja i degradacja419
13.5.1. Recykling419
13.5.2. Biodegradacja420
13.6. Włókna organiczne421
13.6.1. Wprowadzenie421
13.6.2. Włókna organiczne chemiczne421
13.6.3. Zastosowanie włókien organicznych chemicznych422
13.7. Toksyczność włókien organicznych oraz skutki zdrowotne423
13.6.4. Rozkład włókien organicznych chemicznych (piroliza) i jego produkty423
Bibliografia424
14.1. Skład preparatów kosmetycznych i ich zastosowanie426
Rozdział 14 - Kosmetyki426
14.1.1. Wprowadzenie426
14.1.2. Węglowodory, tłuszcze i ich pochodne427
14.1.3. Oleje i woski silikonowe427
14.1.4. Przeciwutleniacze428
14.1.5. Środki konserwujące428
14.1.6. Emulgatory428
14.1.7. Barwniki429
14.1.8. Substancje zapachowe429
14.2. Wprowadzanie kosmetyków na rynek i ocena ich bezpieczeństwa430
14.1.10. Substancje biologicznie czynne430
14.1.9. Środki promieniochronne430
14.2.1. Zasady ogólne430
14.2.2. Badania toksyczności nowych składników kosmetyków431
14.2.3. Badania na ludziach433
14.2.4. Badania gotowych kosmetyków wprowadzanych na rynek435
14.2.4.1. Badania dermatologiczne435
14.2.4.2. Ocena czystości mikrobiologicznej i chemicznej435
14.3. Uregulowania prawne dotyczące kosmetyków437
14.4. Działania niepożądane kosmetyków437
14.4.1. Wprowadzenie437
14.4.2. Budowa skóry438
14.4.3. Odczyny skórne440
14.4.3.1. Charakterystyka ogólna440
14.4.3.2. Odczyny skórne wywołane działaniem czynników drażniących440
14.4.3.3. Odczyny skórne o charakterze alergicznym441
14.4.3.4. Odczyny fototoksyczne i fotoalergiczne443
14.4.4. Inne efekty niepożądane445
14.4.5. Częstość występowania objawów niepożądanych445
14.4.4.1. Przypadkowe podrażnienia445
14.4.4.2. Działanie układowe445
Bibliografia448
15.1. Wprowadzenie449
Rozdział 15 - Bezpieczeństwo chemiczne449
15.2. Co rozumiemy przez bezpieczeństwo chemiczne?450
15.3. Ocena ryzyka452
15.3.1. Wprowadzenie452
15.3.2. Identyfikacja zagrożenia453
15.3.3. Ocena zależności dawka (stężenie)–efekt lub dawka (stężenie)–odpowiedź454
15.3.4. Ocena i charakterystyka narażenia457
15.4. Ważniejsze przepisy regulujące zagadnienia bezpieczeństwa chemicznego w Polsce458
15.4.1. Zasady ogólne458
15.4.2. Klasyfikacja i oznakowanie substancji chemicznych459
15.4.3. Karty charakterystyki462
15.5. REACH – nowa polityka Unii Europejskiej w zakresie chemikaliów466
Bibliografia468
16.1. Źródła i rodzaje promieniowania jonizującego469
Rozdział 16 - Szkodliwe działanie promieniowania jonizującego469
16.1.1. Charakterystyka ogólna469
16.1.2. Naturalne źródła promieniowania jonizującego469
16.1.3. Sztuczne źródła promieniowania jonizującego471
16.2. Oddziaływanie promieniowania jonizującego na materię472
16.3. Oddziaływanie promieniowania jonizującego na żywą tkankę473
16.4. Dawki promieniowania i jednostki stosowane w ochronie radiologicznej474
16.5. Aparatura pomiarowa476
16.6. Następstwa zdrowotne ekspozycji na promieniowanie jonizujące477
16.6.1. Skutki stochastyczne477
16.6.2. Skutki deterministyczne477
16.7. Nadzorowanie ekspozycji w świetle zaleceń Międzynarodowej Komisji Ochrony Radiologicznej (ICRP)478
16.7.1. Przykłady ekspozycji populacji ogólnej (środowiskowej) na promieniowanie jonizujące480
Bibliografia484
Skorowidz485



encefalopatiaołowicza;zatruciaołowiemdzieciwwiekuprzedszkolnym

(USA)objawiającesię,wlżejszejpostaci,upośledzeniemrozwoju

intelektualnego;wtymprzypadkuczynnikiemsprawczymbyłafarba

ołowiowaużywanadomalowaniadomów.

Powyższesygnałystworzyłykatastroficznąwizjęnaszejcywilizacji.

Wroku1972namiędzynarodowejkonferencjiwSztokholmiepowołanodo

życiawydzielonąorganizacjęmiędzynarodową,działającąwramachONZ:

ProgramOchronyŚrodowiskaNarodówZjednoczonych(UnitedNations

EnvironmentProgramme,UNEP)zsiedzibąwNairobi(Kenia).Organizacjata

sterujedziałaniamilicznychnarodowychimiędzynarodowychinstytucji

stworzonychwceluochronyśrodowiskaczłowieka.Dużaczęśćjejaktywności

poświęconajesttoksykologiiśrodowiskowej.Wostatnichdekadach(1980)

powołanodożyciawydzielonyMiędzynarodowyProgramBezpieczeństwa

Chemicznego,działającywramachstrukturŚwiatowejOrganizacjiZdrowia

(WHO,Genewa).

WPolscetworzeniepodstawtoksykologiiprzemysłowejprzypadana

ostatnielataokresumiędzywojennego,aintensywnyrozwójtejdziedziny

rozpocząłsiępoIIwojnieświatowej.Centralnąrolęwtymprocesieodegrał

InstytutMedycynyPracywŁodzi,azwłaszczajegotwórcaprof.EmilPaluch

(równieżpierwszyrektorAkademiiMedycznejwŁodzi).Wlatachsześć-

dziesiątychXXwiekutematykatoksykologiiprzemysłowejzostałateż

przejętaprzezkatedrychemiitoksykologicznejakademiimedycznych,zwła-

szczawGdańsku,PoznaniuiŁodzi.Problemytoksykologiiśrodowiskowej

byłyrozwijaneprzezPaństwowyZakładHigienywWarszawie,wznacznym

stopniuzinicjatywyprof.M.Nikonorowa,doktorahonoriscausaAkademii

MedycznejwŁodzi,aodlatsiedemdziesiątychXXwiekurównieżprzez

CentrumOchronyŚrodowiskawKatowicach.Wzagadnieniachtoksykologii

pestycydówspecjalizowałsięwPolsceInstytutMedycynyWsiwLublinie,

ZakładChemiiToksykologicznejwWarszawie,atakżeInstytutPrzemysłu

Organicznego.

1030

Strukturaizadaniawspółczesnejtoksykologii

Wkonsekwencjiomówionychprocesówrozwojowychtoksykologiawspół-

czesnamazupełnieinneobliczeniżtoksykologiaprzełomuwiekówXIXiXX.

Strukturęwspółczesnejtoksykologiimożnabyzamknąćwczterechobszarach:

użytkowym,środowiskowym,klinicznymisądowym.

Toksykologiaużytkowadotyczytychzwiązkówchemicznych,których

właściwościbiocydowewykorzystujesięświadomie.Obejmujepestycydy,

środkikonserwującedodawanedożywności,atakżelekistosowanewchemio-

terapii(leczeniuchoróbinfekcyjnychoraznowotworów).Upodłożatok-

sykologiiużytkowejleżyrozwiniętaprzezAlbertavonBollstadtakoncepcja

1.OGÓLNEWIADOMOŚCIOTOKSYKOLOGII

Brak wyników

Podstawy toksykologii

Treść książki

Znajdź bibliotekę blisko siebie, i uzyskaj dostęp do ebooka w systemie IBUK Libra