Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
toksykologiiselektywnej.Punktemwyjściatejkoncepcjijestempiryczna
obserwacja,żetoksycznośćtegosamegozwiązkuwobecorganizmównależą-
cychdoróżnychgatunkówmożeróżnićsięorządwielkości.Jeżelizatem
celemjestniszczenieokreślonegoszkodnika(np.stonki),tozwyklejestszansa
znalezieniatakiegozwiązku,którybędziesilnietoksycznydlategoowada,
natomiastmniejtoksycznydlainnychowadów(np.pszczół),ptaków,aprzede
wszystkimczłowieka.Przyczynytejselektywnościmogąbyćróżneirzadkosą
znane.Przykłademzwiązku,któregoselektywnedziałanienaowadyjest
znane,jestmalation.Selektywnośćdziałaniategopestycydujestuwarun-
kowanaróżnymmetabolizmemuowadówissaków(patrzrozdział,,Pes-
tycydy”).Upodłożaselektywności,opróczróżnicwaktywnościen-
zymatycznej,mogąteżleżećinneprzyczyny,np.różnicawewrażliwości
określonychreceptorów,różnicawwewnętrznychprocesachrozmieszczania,
atakżeróżnicawewchłanianiusubstancji.
WPolscerozwojemtoksykologiiużytkowejzajmujesię:wzakresie
pestycydów–InstytutPrzemysłuOrganicznegowWarszawieiwPszczynie
orazInstytutOchronyRoślinwPoznaniu;wzakresieśrodkówkonserwujących
żywność–PaństwowyZakładHigienywWarszawie;wzakresieleków
stosowanychwchemioterapii–InstytutLekówwWarszawie,Instytut
ImmunologiiiTerapiiDoświadczalnejweWrocławiu,atakżeodpowiednie
katedryakademiimedycznych.
Toksykologiaśrodowiskowazajmujesięsubstancjamichemicznymi,
którychźródłemjestśrodowiskopracyczłowiekaorazśrodowiskożycialudzi
izwierząt.Wyodrębniasiętutoksykologięprzemysłową(toksykologia
środowiskapracy),toksykologięśrodowiskowąpozaprzemysłową(toksykolo-
giaśrodowiskaogólnego)iekotoksykologię.
Toksykologiaprzemysłowastanowizamkniętądziedzinę,naktórąskłada
sięzapleczenaukoweinstytutówmedycynypracy,rozbudowanysystem
higienypracywstacjachsanitarno-epidemiologicznychorazwydzielonypion
medycynyprzemysłowej.Istotnącechątegodziałutoksykologiijestnadzo-
rowaniezarównośrodowiskapracy,jakiczłowiekawnimpracującego.Dzięki
temuprzemysłjestjednocześnie,,poligonem”toksykologii.Efektytoksyczne
możnatubowiemobserwowaćbezpośredniouludzi,abliskośćnadzoru
lekarskiegoumożliwiazapobieganiedramatycznymskutkomekspozycji.
Toksykologiapozaprzemysłowaśrodowiskowatodziedzinamniejzwarta,
któradzielisięna:toksykologięsanitarną(częśćhigienykomunalnej)
zajmującąsięzanieczyszczeniamipowietrzaatmosferycznego,wody,ścieków
iglebyoraztoksykologiężywności(częśćbromatologii)zajmującąsię
substancjamitoksycznymizawartymiwpożywieniuczłowieka.Oddzielną
specjalnośćstanowitoksykologiapestycydów,związanazróżnymidziedzina-
mi:przemysłemchemicznymprodukującympestycydy,rolnictwem,przemys-
łemspożywczym(żywnośćzanieczyszczonapozostałościamipestycydów).
Ogólnącechąpozaprzemysłowejtoksykologiiśrodowiskowejczłowieka
jestjejograniczonyzasięg.Kontrolujesięsubstancjechemicznepodkątemich
1.3.STRUKTURAIZADANIAWSPÓŁCZESNEJTOKSYKOLOGII
27
