Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
4.Podstawowepojęcia
15
zdefiniowaćjakopionowyukładjednostekorazukładwielkości(przeciętnerozmiary)
jednosteknadanympoziomie(Elżanowski1979).Niniejszarozprawadotyczywłaśnie
strukturyzasadniczegopodziałuterytorialnego-rozumianejjakoukładgranicisiedzib
jednostek.
Podziałterytorialnyskładasięzszereguszczeblirównorzędnychjednostek.Przyjmuje
się,iżwyższymszczeblemjestten,którymniejsząliczbąjednostekobejmujecałąprze-
strzeńpaństwa.Zależność:wyższyszczebel-większejednostki,niejestścisła.Zdarzyć
sięmoże,żeposzczególnejednostkiniższegoszczeblabędąprzewyższaćwielkością
niektórejednostkiwyższychszczebli.Natomiastspełnionajestzależność:wyższyszcze-
bel-większaprzeciętnajednostka.Istnienieszczeblipodziałunasuwadomniemanie
jegohierarchiczności.Dotyczyonajednakstrukturyorganówwładzyterytorialnej,nie
zaśsamejstrukturypodziału.Podległośćorganówniższychszczebliwzględemorganów
szczebliwyższychmożewystępować,leczniemusi.WRzeczpospolitejPolskiejjed-
nostkisamorząduterytorialnegonawszystkichszczeblachsąwzględemsiebieautono-
miczne.Wyróżniasięnastępująceszczeblezasadniczegopodziałuterytorialnego:
-regionalny-land,kraj,województwo,
-subregionalnyA-departament,prowincja,hrabstwo,
-subregionalnyB-powiat,rejon,dystrykt,
-lokalny-miasto,gmina,
-sublokalny-parafia,sołectwo,osiedle,dzielnicamiasta(Kaczmarek2005).
Regionadministracyjnytonajwyższajednostkaorganizacjiterytorialnejpaństwa,
oszczebelniższaodpaństwajakocałości.Ujęcietojesttrafneprzedewszystkimdla
współczesnychpaństweuropejskich,stosunkowoniewielkichobszarowo.Natomiast
wwiększychpaństwachmogąpojawićsiętakżeponadregionalneszczeblepodziału:
makroregionalnyisupraregionalny(Kaczmarek2005).Makroregionjestjednakza-
liczanyraczejdopodziałuterytorialnegospecjalnego-jakojednostkaplanistyczna
(Elżanowski1979).WpodziałachterytorialnychPolskiszczebelregionalnytowoje-
wództwo,zaśworganizmachXIX-wiecznychpaństwznajdującychsięnaziemiachpol-
skich-rosyjskaguberniaipruskarejencja,czyliokręgrządowy.Takżedepartamenty
KsięstwaWarszawskiego-choćichfrancuskieodpowiednikizaliczanesądojednostek
subregionalnych-odpowiadaływielkościąpóźniejszymwojewództwomiguberniom.
TaksamorzeczmiałasięzdystryktamiGeneralnegoGubernatorstwawokresieIIwojny
światowej.Mniejszenatomiastbyłyaustriackiecyrkuły,mimoiżstanowiłynajwyższy
stopieństrukturyKrólestwaGalicjiiLodomerii(Witkowski2007).
Obiektywizacjatouczynienieczegośbezstronnym,wolnymoduprzedzeń,jakrów-
nieżnadanieczemuścechobiektywnych(Słownik…1986).Przedmiotemobiektywiza-
cjibędąnajpierwteoretycznezasadypodziałuterytorialnego.Następnieocenaobecnego
podziałuterytorialnegobędziepolegałanasprawdzeniu,czyzastosowanerozwiązania
dasięwyjaśnićobiektywnymizasadami.Zasadyterozumiećnależyjakonormypostę-
powaniauznawanezaobowiązujące(Słownik…1986).Obowiązujące-oznaczato,że
sąprzestrzeganeprzezautoraprojektu,natomiastniemusząbyćuznawanepowszechnie.
Pojęciezasadodnosisiędopracnadpodziałemorazdoichwyniku:zasadamisąprzyjęte
