Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
24
DerekAttridge
AdornaiDerridy,wywarłonainnychautorówdośćsilnywpływ–
obserwacjeobufilozofówwykorzystanowniezliczonychpracach
literaturoznawczych.KolejnerzeszebadaczypodążająślademHei-
deggera,Gadamera,LyotardaiRicoeura,obserwującichargumenta-
cjęnatematsztuki.SlavojŽižekiJacquesRancièreprzypisująeste-
tyceogromnąrolę,awspółczesnegwiazdymyślikontynentalnej,
GiorgioAgambeniAlainBadiou,pisząosztucewkategoriachfor-
malnych–Agambenwydałnawetdwieksiążkizatytułowane(nieco
myląco)StanzasorazTheEndofthePoem.Badanianadformąznaj-
dziemytakżewinnychdyscyplinach–analizydziełmuzycznych
orazsztukwizualnychporuszajątematwsposóbrównieintere-
sujący.Toprawda,żedyscyplinytemajązłożonąhistorię,wktórej
pojęcieformyestetycznejprzeżywałoczasemtrudnechwile,jednak
właściwościtakie,jakbarwa,linia,kształt,ton,rytm,harmoniaime-
lodia,nigdyniepodupadłytakbardzo,jakichekwiwalentywśród
cechdziełaliterackiego.Kolejnymmiejscem,gdziewartoposzu-
kiwaćcennychobserwacjinatematformy,jestsalawykładowa–
jeślinauczasięliteratury(aprzedewszystkimpoezji),niemożna
uniknąćrozmówoformie.
Jeśliweźmiemypoduwagętęwzmożonąaktywność,obrazlite-
raturoznawstwa,którenajpierwtraci,apotemodzyskujezaintere-
sowanieformą,wydajesięniecowybrakowany–jestpozbawiony
szerszejperspektywyhumanistycznej.Pełniejszainterdyscyplinar-
nośćzbliżyłabynasdoinnychsposobówtraktowaniakategorii
formalnychiumożliwiłaściślejszyzwiązekmiędzyhistoryzmem
aestetyzmem.Wwęższejdziedzinie,jakąjestliteraturoznawstwo,
nietrudnozauważyćdominacjępodejściahistorycznego.Jestjeszcze
zbytwcześnie,bystwierdzić,czyobecnezainteresowanieformą
zwiastujepoważniejszyzwrot,jednaktozpewnościąjednazmożli-
wości–chociażbydlatego,żeczasjuż,bywahadłoodchyliłosię
wdrugąstronę.Odwróttegotypu,mimożezostałbyciepłoprzywi-
tanyprzeznauczycieliikrytykówliteratury(włączającmnie),niesie
zesobąszeregpotencjalnychniebezpieczeństw.
Pierwszymzagrożeniemjestto,żepowrótdoformybyłbyrze-
czywiściepowrotem,swoistymcofnięciemzegara,któremogłoby
przyczynićsiędopowstania„radykalnegoformalizmu”,októrympi-
szeMarjorieLevinson.Chociażniebrakujekrytyków,którzywoleli-
bydalejposługiwaćsiędominującąwlatachpięćdziesiątychmetodą
closereading,wydajesię,żeprostypowrótdoprzeszłościniejestmoż-
