Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Spotkaniepierwsze.TadeuszGajcymniejznany
17
świata.Wypożyczaklisze,poetyckierekwizyty,wyobrażenia,językowekalki,
byrozegraćnimiswójwłasnyspektakl,którydziejesięjużwinnymświecie,
innejrzeczywistości.Rzeczywistościdemonstracyjniestwarzanejprzezpoetę
przeżywającegoHdramatestetyzmu”,Hdramatopowiedzianyjęzykiemzaszy-
frowanymipełnympoetyckichwieloznaczności(...)”17.
Najpierwjesttoświatmanifestacyjnieliteracki.Światwyprowadzonyprzez
poetęzpoetyckiej–inietylko–pamięci.Światzatemcudzysłowowy,sztucz-
ny,literackojużkiedyśigdzieśspreparowany.Nietylkozresztąliteracko.Ten
światchcebyćtakżeświatemartysty-plastyka.Światemzapożyczonymzpej-
zażu,utkanymwzawikłanymdeseniu,zaklętymwwitrażu.Tosferapierwsza.
Sferadrugawyznaczonajestprzezmotywysnu,śnienia.ChłopcyHweśnieidą-
cy”sąsennymizjawamiwrzeczywistościwyrojonejprzezartystę-kreatora.
Artystęuwrażliwionegonietylkonasennedoznawanienadrzeczywistości,ale
nadewszystkonakulturowąpamięć.HWędrującychłopcy”wyprowadzenisą
bowiemtyleżzwyobraźnionirycznej,copoetyckiej.Przedewszystkimkata-
stroficznej18,aletakżetejowyraźnieromantyczno-młodopolskiejprowenien-
cji.Zdająsięonibyćprzecieżodmianąnietylkoromantycznychszaleńców,
złychduchów,alewrównejmierzemłodopolskichsomnambulicznychośle-
płychwędrowców19.Tomotywistotny.UGajcegobowiemślepotaoznacza
nietylkokarę,przekleństwo,aleibłogosławieństwo,skazanienapoezję20.
Touzasadniaobecnośćtuszereguwątkówautotematycznych–zagęszczenia
17E.Balcerzan,Dramatestetyzmu:TadeuszGajcy,w:idem,Poezjapolskawlatach
1939-1965.CzęśćIIIdeologieartystyczne,Warszawa1988,s.211.
18Motywchłopcauwikłanegowwojnępojawiasięzarównowpoezjiwojennej,jak
iwpowojennymobrachunkuznią.NajbardziejpopularnajegorealizacjatoElegiao…
[chłopcupolskim]K.K.Baczyńskiego.Jaktwierdząniektórzybadacze,zasadniczyjejtemat
inspirowanybyłKołysankąCz.Miłosza,jednymzutworównajważniejszychnietylkodla
SiN-owców,leczdlacałegoichpokolenia.Por.A.Kopiński,Ludziezcharakterami.Ooku-
pacyjnymsporzeCzesławaMiłoszaiAndrzejaTrzebińskiego,Warszawa2004,s.56-57.
WątektenpowróciłuMiłoszawBalladzie.Jesttoteżjedenzistotniejszychmotywów
powojennychobrachunkówRóżewicza.
19OpisałaichM.Podraza-Kwiatkowska,Somnambulicy.Omłodopolskiejkonwencji
onirycznej,w:eadem,Somnambulicy–dekadenci–herosi.Studiaiesejeoliteraturze
MłodejPolski,Kraków1985orazeadem,SymbolizmisymbolikawpoezjiMłodejPolski,
Kraków1994,s.112-120.
20TomotywbardzoistotnydlainterpretacjitakżeinnegotekstuGajcego–HomeraiOr-
chidei.Por.M.Bartyzel,„SztukaiNaród”…,s.112-113.DariuszKuleszawidziwnimbyć
możeHnajlepszypolskidramatczasuwojnyiokupacji”.D.Kulesza,Dwieprawdy.Zofia
