Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
8
AnnaWalczak,MarcinWasilewski,AlinaWróbel
pojęciami,jakduchowość,duszaiduch,tojakowłaśnie„pojęciewędrujące”nie
dasiępomyślećdokońca.Jako„pojęciewędrujące”jestwdrodzedokądśina
przódiwtejdrodze,choćocierającejsiętakżeozbłądzenieiupadek,odna-
leźćmożnacelowośćwędrowania.Tasytuacjaotwieramożliwedebatynadzna-
czeniem/znaczeniamipojęcia„życieduchowe”wdyskursiepedagogicznymjako
doświadczeniemczłowieka–możliwym,leczczykoniecznymjakoceldziałań
pedagogicznych?Jakopojęciemożeangażowaćonomyślijakotakiemożebyć
wmyślizaangażowane.Jeśli–zaM.Bal–uznać,żejestpojęciemposiadającym
potencjał,tomożemiećono„mocprzekraczaniaograniczeńdyscyplinarnych,
otwierającprzestrzeńrealnejdebatynadświatemwartości”(Bal,2012,s.22).
Czyjest/mabyćonowartością?Takpostawionepytanieskrywawsobie/odkrywa
niepewnośćprzyjednoczesnejwierzewsłuszność/istotność„życiaduchowego”,
aleiapodyktycznośćpostulatu:kierujmykuniemu.Proponujemy–zaM.Bal
–pojęcietostosować„prowizorycznie,próbnieiroboczowjakimśokreślonym
znaczeniu,ponieważwówczasmożnadyskutowaćowynikach”,mającjednocze-
śnienauwadze,żejakopojęcieniejesttylkoopisowe,lecztakżeprojektujące
inormatywne(Bal,2012,s.53–54).
„Życieduchowe”2jestwswychznaczeniachpłynne,ajednakposiadające
starorzecze,korytoiodnogi.Jesttym,cocodzienne,faktyczne,doświadczane.
Itym,comożliwe,zapowiadającesię,projektowane.Itym,coobecneicowadzi
swąobecnością–przedewszystkimwewspółczesnymświecie.Itym,conie-
widoczne,nieuchwytneiprzeztodlawielunieobecne.Itym,kimjestemikim
sięstaję.„Życieduchowe”,nietraktującjejakoporęcznenarzędziewokreślaniu
swegobycia,stawianasprzedfundamentalnymipytaniami:„kimjestem?”i„dla-
czegoipocomambyćkimś(innym)?”oraz„jakmambyćkimś(innym)?”i„kim
sięstaję?”.
„Życieduchowe”–nadbudowanażyciefaktyczne,dodatekdotegożycia,
życiepocośwżyciufaktycznym,życiepozatymżyciem,życieprawdziwe,ży-
ciepełneł?Możnawymieniaćnieuwspólnionepojmowanie„życiaduchowego”,
nawetwówczas,gdywdochodzeniudojegorozumieniabędzietowarzyszyć
przedzałożenie,mówiąceonimjakoważności/cenności/istotności/sensowności
wżyciuczłowieka3,awychodzącpozawymiarindywidualny,takżewkulturze.
Wkulturze,wktórejżyjemyiktórątworzymy,częstojakokontrkulturę.Conate-
mat„życiaduchowego”możepowiedziećnamProfesorBogdanNawroczyński?
Cowjegomyślipedagogicznejdajenamwspółczesnymdomyśleniaotym,kim
jesteśmy,skądprzybywamyidokądidziemy?
Człowiekjest„wrzuconywświat”.Światemwykreowanymprzezczłowieka,
biorącpoduwagęwszelkiemotywytejkreacji,jestkultura(zob.Bauman,1998).
Człowiekjestwniejkonserwatorem,kontemplatoremikreatorem,byodwołaćsię
wtymmiejscudotrzechujęćrelacjiczłowiek–kultura–człowiekprzedstawionych
2
Jużpozapojęciem.Atakieprzekroczeniemożebyćwyzwoleniemsamegopojęciazutartych
znaczeńlubznaczeńarbitralnych„prowokujących”myślidziałanieczłowiekadopodporządkowania
sięim.
3
Pojęcie„życieduchowe”odsyładoseriiznaczeń,któremająwszakjednącechęwspólną–
przeciwstawiająsięurzeczowieniupodmiotu.
