Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wprowadzenie
″Niechsięniechlubimądrywmądrościswej,iniechsięniechlubi
mężnywmęstwieswym,iniechsięniechlubibogatywbogactwie
swoim.Aleniechsięwtymchlubi,którysięchlubi,żeumieiznamię,
żemjajestPan″1.WtychsłowachJeremiaszaprorokazawartajest
niezgłębionawswejtreściprawda,odnoszącasiędocałegożyciatak
pojedynczychjednostekludzkości,jakicałegospołeczeństwa.
Nadowódpowyższegozdanianiepotrzebawyższejwiary,wystarczy
otwartymioczymaspoglądnąćnaświatidozwolićdobrejwolipójść
zazdrowąlogiką,opierającsięnawrażeniachzdoświadczenia
zebranych.Itakpewnikiemtojestnieprzepartym,żemiarąwielkości
igodności,dojakiejtylkoczłowiekpodnieśćsięzdoła,jestjego
wiadomośćoBogu.Jakimjestpojęcietowczłowieku,takimteżjest
isamczłowiek.Jakimibyłypojęciaobożyszczachpogańskich,
uosabiającychwszelkiegorodzajuwystępki,takimteżbyło
ispołeczeństwopogańskie;bodoskonałości,jakieczłowiekwBogu
upatruje,takiesameteżisobieprzyswoićpragnie,aktobywmówić
wsiebiepróbował,żeniemaBoga,tenwmiarętejdążnościpozbawia
sięteżiwszelkiejmoralnejgodności;towarzyskabowiem
przyzwoitośćjesttylkozewnętrznąpokrywą,któraczłowiekowi
bynajmniejwewnętrznejniedajewartości.Iniedziwmysiętemu,jest
tobowiempsychicznąkoniecznością,którawnaturalnejharmoniisił
naszychduchowychmaswąpodstawę.Wolakierujesięzawsze
prawemrozumu;corozumzaprawdziweuzna,toteżiwolastarasię
uskutecznić.StądżycieidziałanieBogaoilejeczłowiekpojmuje,
stajesięmodłąiprawidłemżyciaidziałanialudzkiego,boczłowiek
niemożenicwięcejzawyższąprawdęuznać,jakto,comuBógokaże.
Ajeżelikiedywolaniższegorzęduskłonnościamiopanowana,ipod
prawotejmodłyrozumupoddaćsięniechce,wtedyszukasobie
innegośrodka,abytylkoniezerwaćharmoniizrozumem,itakdługo
naglijąnieprzepartajakaśsiładoodrzucenialubprzekształceniaswego
pojęciaoBogu,choćbydotegoifałszywymidojśćmiaławnioskami,
dopokądjakiśpozórprzeświadczenianamiejscedawnegoprzekonania
nienastąpi,irozumuzespaczonąwoląniepogodzi.Jesttohistoria
dawna,teraźniejszaiprzyszłasercawszystkich,cosięBoganie
zapierają.Wniosekstądnaturalny,żepoznanieBogajest
wrzeczywistościczynnikiemwżyciuludzkimnajważniejszym,jest
podstawąmoralnejczłowiekagodności,jegoprawdziwąchlubą:inhoc
glorietur,quigloriatur,scireetnosseme–″niechsięwtymchlubi,
