Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
16
Wprowadzenie
opartanadualizmiepowodują,iżproblemydoświadczeniazmysłowegoitre-
ścipercepcjiwyjaśnianesągłównienapoziomierelacji:ideewumyślejako
reprezentacje-zewnętrzneprzedmiotyiichwłasności.Jeślijednakpercepcja
jeststanemmentalnympodmiotuijedynymikorelatamiaktówpostrzegania
sąideewumyśle,towjakimsensieidlaczegomożnamówićjednakodostęp-
nychwdoświadczeniu,realnychrzeczach?Tezaopojęciowejtreścipercepcji
jestpróbąwyjaśnieniategoproblemu,awyodrębnienietejkwestiiwflozofi
nowożytnejstanowiwskazówkę,iżzagadnienietojestkluczowedlawielu,
jakżeodmiennych,perspektywuprawianiaflozofi.
Problemypercepcjisąaktualnedlawspółcześnietrwającychsporów
wflozofi-zwłaszczanaobszarzeszerokopojmowanejflozofianalitycz-
nej.Rozważanietegozagadnieniajestwpewnymsensiepowrotemflozo-
fcznejrefleksjidojejpoczątków,gdziezdziwieniebierzeswójpoczątekze
zdroworozsądkowegouznania,iżprzedmiotyzmysłowodostępnegonam
światasąpoprostudaneiwoczywistysposóbsątakie,jaksięnamjawią.
Namysłnadpercepcjąjestwięcnietylkoproblematyzacjątego,co-wydawa-
łobysię-jasneipewne,leczjesttakżepodważeniemtejoczywistości,która
wynikaznaturalnegonastawienia.Wmoimprzekonaniuanalizagłównych
stanowiskwnowożytności,badającychrelacjępostrzeżeńzmysłowychdo
zewnętrznychprzedmiotów,uwypuklającapojęciowycharakterpercepcji,
jestświadectwemszczegółowegorozwinięciatakichkwestii,jak:proces
konstruowaniasięnaszejwiedzy,przekonaniaorealnościświata,zagad-
nieniaprzyczynowościczyontologicznegostatususamychdanychtreści.
Przyjmującmetodękrytycznejinterpretacjiróżnorakichpunktówwidzenia
problemuzawartegowtytuleksiążki,chciałemprzedewszystkimujawnić
licznepróbywyjaśnieniazwiązkumiędzypodmiotemaprzedmiotemna
poziomiepercepcji,naruszonegoprzezperspektywęmetafzykiKartezjusza.
Nieomawiamwszystkichkoncepcjiwramachflozofipercepcji,którezostały
sformułowanepomiędzyXVIIaXIXwiekiem,bopracataniemaambicji,by
stanowićflhistorięflozofipercepcji”
14
.Chcęprzedstawićjedyniepewien
procesmyślenia,którymiałmiejscewnowożytności,bywskazać,iżpercep-
cjaniebyłapojmowanatylkojakobierneprzyjmowaniefltwardychdanych”
14
Pomijamkoncepcjeokazjonalistów,G.W.LeibnizaiB.Spinozy,albowiemichpropozycje
alboradykalizującperspektywękartezjańską,unieważniająmożliwośćzmysłowegodoświad-
czeniawramachtradycyjniepojmowanejrelacjipodmiotowo-przedmiotowej,jakobezpośred-
niegostosunku:percepcje-rzeczy(A.Geulincx,N.Malebranche),alboprzekształcająproblem
percepcjidopostacimanifestacjiwewnętrznychiuprzedniozaprojektowanychtreściumysłu
(G.W.Leibniz),alboteżodnosząsięwniewielkimstopniudoproblemówpostrzeganiaze
względunaspecyfkęstanowiskametafzycznego(B.Spinoza).
