Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
26
1.Treśćpostrzeżeniazperspektywyrescogitans
flwrażenie”czyflideazmysłowa”
,boczęstomówiotymsamymstanieumysłu,
choćpodkreślainnejegoaspekty
26
.Jednakżegdybyszczegółowozanalizo-
waćwewnętrznąstrukturękartezjańskiejflozofipercepcji,to-niezależnie
odpewnejniespójności-okażesię,żeznaczeniaterminów,którychużywa
Kartezjusz,możnaodczytaćjakoposiadająceswojeokreślonezastosowanie.
Problemtenłatwiejuporządkować,gdyzostanieuwypuklona-wspomniana
wcześniej-tezaobiernościpodmiotuwodbieraniubodźców
27
orazgdyzosta-
nąwstępnieoddzielonedwaistotneaspektykartezjańskiejflozofipercepcji:
1)
oddziaływanierzeczynapodmiotwpostaciruchucząsteczekicałychciał;
2)
doświadczeniezmysłowewrescogitanswpostacidoznawanychjakości(jak
konkretnykolor,zapachczyjakiśsmak)
28
,stanowiącychjedenzelemen-
tówmaterialnejpodstawyideinabytych(czyliwłaściwiepojmowanych
obrazówrzeczy).
Rozróżnienietojestniezbędne,bypodkreślićdiametralnieodmienne
substancje,aleokazujesięniepełne,boniewyjaśniajeszczerelacjipomiędzy
jednymadrugimaspektemorazsugeruje,iżwłasnościilościowesąobecne
wrzeczach,alefunkcjonująniejakopozarescogitans,tambowiempojawiąsię
tylkowrażenia,czylidoznaniajakości(barwa,zapach,smak)
29
.Problemwłas-
nościilościowych,obecnychprzecieżwdoświadczeniuzmysłowym,powoduje,
iżodczytanieintencjiKartezjuszamożeprzybraćnastępującewersje:
a)
cechyilościowesątylkowłasnościamirzeczyisąjednocześniezawartością
ideiresextensa-zatemcechyte,będąctreściąpojęciasubstancjimaterialnej,
sądołączanedodoznawanychwrażeńiwtensposóbmamydoczynienia
zideąnabytąrzeczy;
b)
cechyilościowesąnietylkocechamirzeczyizawartościąideiresextensa,bo
sąjakotakiepostrzegane,występująwobszarzecogitowrazzdoznanymi
jakościamiidopierorazemztymidoznaniamistanowiązmysłowątreść
zawartąwideinabytejrzeczy.
Wmoimprzekonaniuobiewersjebyłybyodpowiednie,abypotwierdzić
pojęciowycharakterzmysłowychtreści,bowobumamyzaznaczonąistotną
rolęmyśleniaobecnegowprocesiepostrzegania.Niemniejjednakwydajemi
się,żedrugierozwiązanie(b)jestwłaściwezjednego,dośćistotnegopowodu.
26
Ideajestzwykleprzedstawianajakoelementstricteintelektualny,alejesttakżeokreślana
jakodoznanie,np.fl[…]sentimentoubiencetteidée[…]”-R.Descartes,Méditations…,op.cit.,
s.287;szerzejotympisze:A.Simmons,DescartesontheCognitiveStructureofSensoryExperience,
flPhilosophyandPhenomenologicalResearch”
,Vol.67,No3/2003,s.551-552.
27
Por.R.Descartes,LesPrincipes…,op.cit.,s.654.
28
29
Ibidem,s.604-605.
Ibidem,s.606.
