Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
6
Wstęp
wzaistniałychwarunkachpolitycznychpodpanowaniemnowychwładców.
Przeżywaliwzwiązkuztymchwilenadziei,czasyrozterekiokresyrozczaro-
wań,dającpoczątekswoistejsztafeciepokoleńPolakówmierzącychsięzdra-
matemnieposiadaniawłasnego,suwerennegopaństwa.
Tymwłaśniedramatemzainteresowalisiębadaczeprzeszłości,którzy
skupiliswojąuwagęnajegoróżnorakichaspektach.NaprzykładTomasz
Kizwalterpisałoukształtowaniutejgeneracjiprzezideeoświecenia.Zdaniem
uczonego,pokolenietowierzyło,iżpostępoświeceniairozwójcywilizacjista-
niesięlekarstwemnakryzysogarniającyspołeczeństwaeuropejskie–zarów-
norewolucję,jakireakcję.WlatachdwudziestychXIXw.wieluztegopokole-
niaweszłojednakwkonfliktzrewolucyjnymdemokratyzmem,przeobrażając
sięwpolitycznychkonserwatystówipogrobowcówUwiekuświateł”3.Otym
zaś,jakgeneracjatapodchodziłodokwestiinaroduipaństwarozważali
IreneuszIhnatowicz4,BogusławLeśnodorski5iStefanKieniewicz6.Ojejwalce
oniepodległośćopowiadaliStanisławHerbst7iJanPachoński8.Momentsta-
niauprogunowoczesnościopisywaliJerzyKowecki9,TadeuszŁepkowski10,
MaciejJanowski11czywspominanyjużTomaszKizwalter12.RyszardPrzybylski
zkoleiwskazywałnaniechęćtegopokoleniadoprzekraczaniaowegoprogu.
Zaznaczał,iżludzietejgeneracjinieakceptowalizachodzącychzmianalbo
ichniezauważali.BezwarunkowozatoobstawalizaKrólestwemPolskim.
3Zob.T.Kizwalter,Kryzysoświeceniaapoczątkikonserwatyzmupolskiego,Warszawa
1987.
4Zob.I.Ihnatowicz,Odrozbiorówdopierwszejwojnyświatowej,w:Społeczeństwopolskie
odXdoXXwieku,red.W.Staśkiewicz,Warszawa1988,s.535–550.
5Zob.B.Leśnodorski,Państwopolskienaprzełomiedwustuleci,w:Polskawepoceoświe-
cenia.Państwo-społeczeństwo-kultura,red.B.Leśnodorski,Warszawa1971,s.412–439.
6Zob.S.Kieniewicz,WizjaPolskiniepodległej,w:PolskaXIXwieku.Państwo-społeczeń-
stwo-kultura,red.S.Kieniewicz,Warszawa1977,s.163–166.
7Zob.S.Herbst,Żołnierzeniepodległości,w:Polskawepoceoświecenia.Państwo-społe-
czeństwo-kultura,dz.cyt.,s.392–411.
8Zob.J.Pachoński,Legionypolskie.Prawdailegenda1794-1807,t.1,Działalnośćnie-
podległościowaizaczątkilegionów1794-1797,Warszawa1969;tenże,Legionypolskie.
Prawdailegenda1794-1807,t.4,„ZziemiwłoskiejdoPolski”1800-1807,Warszawa1979;
tenże,OficerowieLegionówPolskich1796-1807,t.1,KorpusoficerskiLegionówPolskich
1796-1807,Kraków1999.
9Zob.J.Kowecki,Upoczątkunowoczesnegonarodu,w:Polskawepoceoświecenia.Pań-
stwo-społeczeństwo-kultura,dz.cyt.,s.106–170.
10Zob.T.Łepkowski,Polska-narodzinynowoczesnegonarodu1764-1870,Warszawa
1967.
11Zob.M.Janowski,Narodzinyinteligencji1750-1831.Dziejeinteligencjipolskiejdoroku
1918,red.J.Jedlicki,t.1,Warszawa2008.
12Zob.T.Kizwalter,Onowoczesnościnarodu.PrzypadekPolski,Warszawa1999.
