Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
34
Rozdział1.Religijneczynnikipercepcjibuddyzmutybetańskiego
stronysceptycznychautorówprotestanckich.Zarzucajączaistnienienjezuickiej
manipulacji”ifalsyfikacjisteli,widzieliwtejsytuacjizabiegimającenaceluuza-
sadnienieracjibytujezuickichmisjiwChinach.ZapoczątkowanawXVIIwieku
debatanadobecnościąnestoriańskichchrześcijannaterenieAzjiŚrodkowejiChin
przerodziłasięnastępniewdebatęnadwpływamichrześcijańskiminarozwój
buddyzmunurtumahajany,azwłaszczabuddyzmutybetańskiegonurtugelug-pa.
ChrześcijańskiestudiakomparatystyczneXIXiXXwieku:konfrontacjakoncepcji
ZachoduiWschodu
Kulturoweireligijnezetknięciedwóchodmiennychświatówzintensyfikowałosię
wwiekuXVIII.Pookresieeuropejskichwyprawgeograficznychientuzjastycznym
organizowaniuchrześcijańskiej,rozumianejjakokatolicka,działalnościmisjonar-
skiej,rozpocząłsięokreszachodniejekspansjikolonialnej.Brutalnośćeuropejskiej
eksploatacjiekonomicznejidemograficznejterenówazjatyckichobjęłatakżekraje
iichmieszkańcówżyjącychzgodniezbuddyjskimizasadamireligijnymioraz
kulturowymi.Buddyzmtybetańskibudziłszczególnezainteresowaniezewzględu
nazwiązaneznimmityilegendyoposiadającychnadprzyrodzoneumiejętności
iwielkąmądrośćlamach,stąduwagazachodnichobserwatorówwXIXinapo-
czątkuXXwiekuwychodziłapozaterenyTybetu,Nepalu,MongoliiczyZabajkala
ikoncentrowałasięnaogromnychiekonomicznieatrakcyjnychChinach.
Prowadzonewokresieostatnichtrzechstulecistudiakomparatystycznetwo-
rzyłydwanurty.Zjednejstronytematykakomparatystycznapodejmowanabyła
przezprzedstawicielinowych,kształtującychsięwówczasdyscyplinnaukowych,ta-
kichjakorientalistyka,buddologia,mongolistyka,tybetologia,religioznawstwoitd.
Związanizinstytucjaminaukowymi,uniwersytetamiiinstytutamibadawczymi,
posługującysięwypracowanymprzezposzczególnedyscyplinywarsztatemba-
dawczym,posiadającytytułynaukoweorientaliściczyreligioznawcyprzedsta-
wialistudiakomparatystycznedotyczącegłównietekstówidoktrynreligijnych.
Profesjonalizmbadawczynajczęściejpowstrzymywałautorówodbezpośredniego
wypowiadaniaopiniiodzwierciedlającychichwłasneprzekonaniafilozoficzne
ireligijne.
Druginurtzajmowałrównieważnąpozycjęwbadaniachporównawczych,
chociażbadaniateprowadzonebywaływinnymcelu,wodmiennymetodolo-
giczniesposób.Wśródautorówstudiówkomparatystycznychdrugiegonurtudo-
minowaliduchowniorazświeccymisjonarzewszystkichtrzechgłównychnurtów
chrześcijańskich:katolicyzmu,prawosławiaiprotestantyzmu.Pracete,prowa-
dzoneprzezniekiedybardzokompetentnychamatorów,spotykałysięzlicznymi
zarzutamizestronyposiadającychstopnienaukoweprofesjonalistówostatusie
uniwersyteckim,anawetzlekceważeniemzichstrony.Głównymproblemem
amatorskiejkomparatystykimiałobyćnieprzestrzeganiezasadmetodologicznych,
