Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
24
Rozdział1.Percepcjawkontekścieindywidualnym,społecznymikulturowym
kulturowych,wpływwierzeńreligijnychnasposóbmyśleniaipostrzegania.Stąd
np.odwoływaniesiędotradycjimedytacjibuddyjskiejwpsychoterapiiprowa-
dzącedowyjaśnianiaprocesówzachodzącychwmózgunieskutkujeseparacją
doświadczeniareligijnegoibiologicznegofunkcjonowanialudzkiegoorganizmu
12
.
Podejmowaniepróbzacieraniagranicpomiędzynaukamiścisłymiadyscyplinami
humanistycznymiispołecznymibezwątpieniaotwieranoweperspektywydla
wyjaśnianiazjawiskreligijnych.
PascalBoyer,antropologkognitywny,zajmującysiękwestiamiwierzeń
religijnychzperspektywybadańinterdyscyplinarnych,interpretujejejakona-
turalnezjawiskowynikającezpracymózgu.Proponowanaprzezniegokogni-
tywnainterpretacjareligii,odwołującasiędoneuronauki(neuroscience)oraz
psychologiiewolucyjnej,posługujesiępojęciamitakimijakevolutionaryorigin
ofreligiousthoughtorazcounter-intuitiveagents(ewolucyjnepochodzeniemyśli
religijnejoraznieintuicyjneśrodki).Boyerwyrażaopinię,żenludzkiewzorce
poznawczeideireligijnychsązakorzenionenapoziomiegłębszymniżkultu-
rowy”.Uwarunkowanianeurologiczneikognitywneczłowiekaprowadzączęsto
doindywidualnejizbiorowejrezygnacjizracjonalnegomyśleniairacjonalnej
ocenysytuacji13.
ZkoleiCognitiveScienceofReligion(CSR)proponowanam.in.przezJespera
Sorensenaanalizujezjawiskareligijnewkontekścieuniversalcognitiveconstrain
(uniwersalnychograniczeńkognitywnych).Wedługtejkoncepcjizarównokultura,
jakireligiawynikazewolucyjnieuwarunkowanychprocesówkognitywnych;
stanowiproduktfunkcjonowanialudzkiegomózgu,prowadzącdopowstawania
podobnychzjawiskreligijnych,chociażczasichpojawianiasięzależyodczynników
kontekstualnych14.
DoteoriiBoyeranawiązujestudiumIlkkaPyysiäinenaBuddhism,Religion,
andtheConceptof„God”15.Specyfikabuddyzmupoleganajegononteistycznym
charakterze.Bogowieiboginiepopularnewnurciemahajany,azwłaszczawbud-
dyzmietybetańskim,niesąbogamisensustricte,nieposiadającechboskichwro-
zumieniutradycjireligiiAbrahamowych.WedługPyysiäinenapoglądBoyera,iż
religioncanbeunderstoodashumanthought,action,andexperiencethatinvolve
counter-intuitiverepresentations(nreligiamożebyćrozumianajakoludzkamyśl,
12
http://www.slideshare.net/Resilientmichael/neuroscience-meditation,G.DesbordesPhD,Rethin-
kingMentalHealth:Spirituality,Healing,andCulture.BostonUniversityFeb12,2011,Lecture:Neu-
roscienceandMeditation.
13
Ibidem,s.210;P
.Boyer,Religiousthoughtandbehaviourasby-productsofbrainfunction,nTrends
inCognitiveSciences”2003,7(3),s.119-124;zob.idem,TeNaturalnessofReligiousIdeas:ACognitive
TeoryofReligion,UniversityofCaliforniaPress,Berkeley1994.
14
J.Sorensen,ReligioninMind:AReviewArticleoftheCognitiveScienceofReligion,nNumen”
vol.52,2005,no.2,s.465-494.
15
I.Pyysiäinen,Buddhism,Religion,andtheConceptof„God”,nNumen”vol.50,2003,no.2,
s.147-171.
