Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
42
RAMYTEORETYCZNEIKONTEKSTYBADAŃNADPOLITYCZNYMISLAMEM
tywnejoceny.Dopierowtokugłębszejanalizypoglądów,działańicelów
ruchówislamistycznych,itylkowodniesieniudokonkretnychprzypad-
ków,możnadokonaćkrytycznejocenyzjawiska.Tymsamymdefinicja
Fulleraobejmujeszerokiespektrummuzułmańskiejaktywności,któraroz-
ciągasięodradykalnejdoumiarkowanej,odzbrojnejdopokojowej,od
demokratycznejdoautorytarnej,odtradycjonalistycznejdonowoczesnej
(modernistycznej)86.Islamjakotakiniejestideologiąpolityczną,leczreli-
gią,ajednakislamizm,znaturypowiązanyzislamem,jestinny:
[...]oilemakilkacechpolitycznejideologii,toideologiataprzyjmujeróżnefor-
my.Islamizmjestszerokimpojęciemobejmującymmateriędośćróżnorodną,
anawetsprzeczną,polityczną,społeczną,psychologicznąiekonomiczną,obejmuje
klasy,zawody.Jestreprezentowanyprzezróżnetypyruchów,któreczerpiąogól-
nąinspiracjęzislamu.Ruchymuzułmańskiesądzisiajzaledwieostatniąfalą
wśródwielupolitycznychispołecznychruchówwhistoriiislamu,którerozwijają
sięzwiaryikulturypodwpływemspecyficznychhistorycznychuwarunkowań87.
Biorącpoduwagędynamikęrozwojuislamuwprzeszłości,atakże
jegowspółczesneprzemiany,Fullerwskazuje,żechoćruchyiformacje
społeczneczypolitycznerodząsię,rozwijają,ażwkońcuznikają,to
[...]islamizmjakozjawiskonigdywpełniniezniknie,ponieważjegoprzekaz
jestponadczasowydlamuzułmanów:islammacośważnegodopowiedzeniana
tematpolitycznegoispołecznegoporządku.Politycznyislambędziewięcewo-
luowałizmieniałsię,dzieliłsięijednoczył,jegopopularnośćbędziewzrastać
wsiłęlubsłabnąć,aleniezniknie88.
Fuller,mówiącowielorakimrozumieniuiinterpretacjiislamuwpo-
lityceispołeczeństwie,trafniezauważa,żenajbardziejprecyzyjnym
określeniemwobectejróżnorodnościbędzieterminHislamizmy”.Użycie
liczbymnogiejsugeruje,żejesttozjawiskonietylkoniejednorodne,ale
teżuwarunkowanewmniejszymstopniuniezmiennądoktryną,cosu-
biektywnąjejrecepcjąlubzmiennymkontekstemhistorycznym.Fuller
zwracanatouwagę,pisząc,żeproblempolitycznegoislamuczyislami-
zmupoleganatym,żewistociemówimytumniejoislamie,araczej
omuzułmanach,ichinspiracjiiaktywnościnaareniepolitycznej,mó-
86G.E.Fuller,TheFutureof…,op.cit.,s.xii.Fullerwłączawrozważanianadpolitycz-
nymislamemtakżepojęcieHfundamentalizmuislamskiego”,jednaktylkopoto,by
odnieśćsiędoislamistów,którzypodążajązaliteralnymiwąskimodczytaniemKora-
nuitradycjąProroka.Odróżniagoodtradycjonalizmu,uznajeteż,żewszyscyfunda-
mentaliści(islamscy)sąislamistami,aleniewszyscyislamiścisąfundamentalistami,
ponieważislamizmobejmujezarównotych,którzyinterpretująpolitycznyislam
wsposóbbardziejnowoczesny,jakiliberalny–ibidem,s.xii.
87Ibidem,s.14.
88Ibidem.
