Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Zakrespojęciaidyskusjaznaczeń„politycznegoislamu”
43
wimyteżnietyleotym,czymjestislam,ileraczejczymmuzułmanie
chcą,abybył.Ważnympojęciem,zpunktuwidzeniadefinicjiFullera,
jestteżmuzułmańskatożsamość.Islambyłprzezwiekiźródłemwspólnej
dlawszystkichmuzułmanówtożsamości.Naprzestrzeniwieków,wsku-
tekekspansjiikontaktówzinnymikulturami,zróżnicowałsięwzależ-
nościodregionu.Zatempolitycznyislamnależyrozumiećtakżejakodą-
żeniedostworzeniajednejmuzułmańskiejtożsamości,ponadwszystkimi
innymiformamiidentyfikacjiczyprzynależności(społecznej,narodo-
wej).Islamizmjakopolitycznawizjajestwięcponadnarodowy89.
Analizującproblemyzwiązanezdefinicjąipodejściembadawczym
wobecpolitycznegoislamu,Fullerrozważamożliwośćdefiniowaniago
wkategoriachideologii,zczymniezgadzasięczęśćbadaczy,uznając,iż
błędemjestutożsamianielubtraktowaniepolitycznegoislamujakoal-
ternatywywobecinnychideologii,takichjakdemokracja,faszyzm,so-
cjalizm,liberalizmczykomunizm.Czypolitycznyislamniemieścisię
wgranicachideologii?Odpowiedźnatopytanieniejestprosta,zważyw-
szynafakt,żeznaczenieideologiijestniemniejzróżnicowaneiwielo-
znaczne,termintenmatakżedługątradycję90.Ideologiabyłarozumiana
jakomistyfikacja,fałsz(KarolMarks–wodniesieniudoideologiiburżu-
azyjnej),jakoinstrumentkontrolinadspołeczeństwem,Hzamkniętysys-
temmyślowy,któryroszczącsobiemonopolnaprawdę,nietoleruje
przeciwnychpoglądówikonkurencyjnychprzekonań”91(KarlR.Popper,
JohnL.Talmon,HannahArendt–wodniesieniudofaszyzmuikomuni-
zmu),atakżejakoabstrakcyjnesystemymyślowe,którezniekształcają
rzeczywistośćpolityczną(wedługpoglądówkonserwatystów).Według
ogólnejdefinicjiideologiajestzbioremidei,które:
[...]stanowiąpodstawęzorganizowanegodziałaniapolitycznego,mającegona
celuzachowanie,zmodyfikowaniebądźobaleniepanującychstosunkówwładzy.
Zatemwszystkieideologie:a)oferująwyjaśnienieistniejącegoporządku,zazwy-
czajwpostaciHświatopoglądu”,b)przedstawiająmodelpożądanejprzyszłości,
wizjędobregospołeczeństwa,orazc)kreślązarysytego,wjakisposóbmożna
inależydoprowadzićdozmianypolitycznej92.
89Ibidem,s.17.
90Pochodziz1976rokuizostałstworzonyprzezfrancuskiegofilozofiaDestuttadeTra-
cy,ego,autrwaliłsiędopierowXIXwiekupodwpływempismKarolaMarksa,dodziś
zresztąjegopojawieniesięprzywołujezwiązkizanaliząmarksistowskąalboteżpozo-
stajepodsilnymwpływemmarksizmu.–A.Heywood,Politologia,WydawnictwoNa-
ukowePWN,Warszawa2008,s.52;G.Marshall(red.),Słowniksocjologiiinaukspo-
łecznych,WydawnictwoNaukowePWN,Warszawa2005,s.122–123.
91A.Heywood,Politologia…,op.cit.,s.52–53.
92Ibidem,s.53.
