Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
17
podatkowy,sukcesywniegotylko,wmiarępogłębiającychsiętrudności
fiskalnych,rozszerzając.Utrzymanonowoczesneprawodawstwo,jakielementy
pruskiejpolitykigospodarczejzarównowodniesieniudomiast,jakiprowincji.
Ściągalnośćjednolitegopodatkuspajałapodwzględempodatkowymnowe
państwo,czyniłajebardziejscentralizowanym.Jednocześniewszelkiedziałania
mającenaceluzwiększeniedochodówzmierzaływdwóchkierunkach.Pierw-
szymbyło„podkręcenie”śrubypodatkowejzarównowformiemonetarnej,jak
itzw.naturalnej,zktórychwpływyszłygłównienawzrastającekosztyzwiązane
zutrzymaniemarmiiorazrozbudowąinfrastrukturywojskowej.Podatki
bazującenarozwiązaniachpruskichsukcesywniezwiększanoirozbudowywano
podwpływemdoświadczeńrewolucyjnejFrancjiorazCesarstwa,jakrównież
specyficznychwarunkówpanującychwKsięstwie(brakpieniądzawobiegu,
trudnościzwiązanezwprowadzeniemwłasnegosystemumonetarnego,zmusza-
łydoutrzymaniapoborupodatkówwtzw.naturze).
ZdrugiejstronypolitykągospodarcząwKsięstwiestymulowanorozwój
gospodarczy.Dążonodoutrzymaniafunkcjonującychmanufaktur,zakładania
nowych,rozwojurzemiosła,miast,hodowlibydłainierogacizny.Jednak
wzwiązkuzezmianamiadministracyjnymi,jakiezaszłypopokojuwTylży,
izblokadąkontynentalną,władzeKsięstwamusiałyzadbaćorynekdlakrajo-
wejprodukcji.Wrezultaciestosowanonaszerokąskalępolitykęprotekcyjną,
chroniącwłasnyrynek,rozwijanonowekierunkieksportunazachóddrogą
lądowądostrefykrajównapoleońskich,staranosięutrzymaćjednocześnie
dotychczasowerynkizbytu.DbanowięcohandelzRosją,okontaktyzkontra-
hentamiwtymkraju,zwiększanoliczbęjarmarkówwWielkopolsce,gdzie
sprzedawanowyrobysukienniczeiwełniane.
WodpowiedzinapolitykęPrus,któraograniczałapolskieksport,stosowano
restrykcyjneinstrumentycelno-protekcyjne.Rozwojowirynkusprzyjało
wprowadzenienowoczesnegoprawodawstwagospodarczegozFrancji,Kodeksu
Handlowego,którywznacznymstopniulikwidowałfeudalneograniczania
krępująceswobodęgospodarczą.Jednocześniewiększamasawojskstacjonują-
cychterazwKsięstwie,zmusiłajegowładzedoprzestawieniagospodarkina
torywojskowe.Wefekciezjednejstronyaparatfiskalnynastawionybyłna
utrzymaniewojska,azdrugiejwielebranżopierałoswójrozwójnapotrzebach
armii(np.gorzelnictwo,garbarstwo).Możnajednakpokusićsięostwierdzenie,
iżpolitykaPrusw„polskich”prowincjachewidentnieułatwiłaKsięstwuWar-
szawskiemuprzejściedoformypaństwaocharakterzecentralistycznym,wktó-
rymgospodarkaiaparatfiskalnypodporządkowanocelommilitarnym.Dlatego
teżkoniecznewniniejszymrozdzialejestukazaniezrębówpolitykipruskiej,
którąwykorzystanowKsięstwie,wmniejszymbądźwiększymstopniują
jeszczerozbudowując.Zewzględunamniejszy,aledostrzegalnywpływpolityki
austriackiejnasytuacjęKsięstwa,zostałaonarównieżuwzględniona.
