Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
34
wowschodnie,wtymiwybudowaniamagazynów,akcentowałaIngeburg
CharlotteBussenius
49.
Poroku1795naziemiachpolskich,któreznalazłysięwKrólestwiePrus,
zasobywszelkichminerałówpodporządkowanezostałyjurysdykcjipołu-
dniowopruskiejKomisjiGórniczej,którapodlegałaGórnośląskiemuUrzędo-
wiGórniczemuzsiedzibąwTarnowskichGórach.Nadmieniłemjuż,żejej
dyrektorFryderykWilhelmhrabiaRedenzaangażowałsięweksploatacjęsoli
naKujawach–wRaciążku,SłońskuiCiechocinku.Jednakjegokoncepcje
okazałysięzbytkosztowne.Dążyłonbowiemdopodporządkowaniawszel-
kiegorodzajubogactwkopalnychpaństwuiicheksploatacjizwykorzysta-
niemkapitałupaństwowego.JednakbogatezłożasoliwHalleiSchönberg
powodowały,iżFryderykWilhelmIIijegonastępcaniebylizainteresowani
eksploatacjąstosunkowoniewielkichzłóżsolinaziemiachpolskich,oczym
decydowałrachunekekonomiczny.Zyskiztytułusprzedażywydobytejsoli,
nierzadkoniegwarantowałynawetzwrotuponiesionychnakładów.Prusynie
byłynatomiastwtakiejsytuacji,jakRzeczpospolitauschyłkuswegoistnie-
nia,kiedynaciskekonomiczno-politycznywymusiłposzukiwaniaźródełsoli
iicheksploatację,nawetjeślibyłytoniewielkiepokłady.
Brakpoparciazestronykrólaspowodował,żefiaskiemzakończyłasięini-
cjatywaRedenanacjonalizacjibogactwkopalnych,wtymzarównominerałów
naŚląsku,jakiźródełsolnychnaKujawach.Liczyłon,żezapomocąśrodków
publicznychzpaństwapruskiegonastąpirozbudowamiejscowychkopalnisoli.
JednakFryderykWilhelmII,mimozainteresowaniadodatkowymidochodami
zeksploatacjisoli,nieakceptowałponadplanowychnakładówzeskarbunatego
rodzajuinicjatywy.WrezultacieeksploatacjęźródełsolnychnaKujawach
finansowanozbudżetuGórnośląskiegoUrzęduGórniczego,aniebezpośrednio
zbudżetupaństwa.Zewzględunaspektrumprac,jakierealizowałGórnośląski
UrządGórniczy,miałyoneograniczonyrozmiar.Infrastrukturawarzelnisoli
wSłońsku,powstaławokresieRzeczpospolitej,zostaładoszczętniezniszczona
wtrakcieinsurekcjikościuszkowskiej.Należałojąwięczbudowaćodpoczątku.
NoweodwiertynadzorowałasesorgórniczyKürster.Pracegórniczeuległy
intensyfikacjiwlatach1798–1801,pobadaniachnatymobszarzeprzeprowa-
dzonychprzezAleksandravonHumboldta.Humboldtod29lutego1792r.pra-
cowałwDepartamencieGórnictwaiHutnictwa.PóźniejzwiązałsięzFranko-
nią,gdziedostałintratnąposadęszefagórnictwa.Miałpodobnąwizjęrozwoju
górnictwa,jakReden,preferowałbrytyjskimodelgospodarki,iwykazałzain-
teresowanieww.inwestycją.Jużwcześniejprowadziłbadaniageologicznena
49I.Ch.Bussenius,DiePreussischevervaltunginSüd-undNeuostpreussen1793–1806,
Heidelberg1960,s.177–179.
