Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
36
Jedynymfiskalnym„wyłomem”wpolitycesolnejwnowych„polskich”pro-
wincjachbyłedyktz1stycznia1806r.Najegomocycenasolinatychterenach
wzrosławstosunkudo„starych”prowincjiKrólestwaPrus,wtymiPrusZachod-
nich
53.Wzrostmiejscowegofiskalizmuwyrażałsięrównieżwobowiązkuopłaty
zasólw2/3„grubą”monetą(srebrnąbądźzłotą),atylkow1/3wmiedzianych
dytkach.Wprowadzonorównieżrozwiązania,któremiałyukrócićkontrabandę.
Kontroląobjętonaweturzędnikówadministracjisolnejicelników(edyktz24
sierpnia1805r.)
54.
Wartopamiętaćofakcie,iżkłopotyRzeczpospolitejzwiązanezdeficytem
soli,zaczęłysiępozajęciuprzezAustriękrakowskichiruskichżupsolnych
wroku1772.WszelkieinicjatywyzwiązanezbudowąwarzelnisolinaKuja-
wachbyłytegowynikiem.RzutowałotownaturalnysposóbnadecyzjePrus,po
zajęciutychziemwroku1793,kiedyprzystąpionodobadańnadbogactwami
mineralnyminowychprowincji.
ProjektypodziałuRzeczpospolitejzakładały,iżAustriiprzypadnąniezwy-
kleatrakcyjneżupykrakowskie.Ostateczniewojskaaustriackiepoddowódz-
twemgenerałaRyszardad’Althanna,wkroczyłydopodkrakowskichkopalnisoli
7czerwca1772r.Ostatecznieprzypieczętowanoodcięciecałegoprzemysłu
solnego(solizWieliczki,BochniizRusiHalickiej)odRzeczpospolitejnamocy
traktaturozbiorowegoz5sierpnia1772r.EksploatacjasolinaKujawach
iwinnychrejonachokrojonejRzeczpospolitej,poszukiwaniajejzłóżporoku
1772,wiązałysięześrodkami,jakiebudżetmusiałcoroczniewyasygnowaćna
jejzakup.WedługAdamaZamoyskiegobyłotoroczniesiedemmilionów
złotych
55.WimieniuRzeczpospolitejnegocjacjezAustriąprowadziłdawny
żupnik,mianowanyprzezStanisławaAugustaPoniatowskiegokomisarzem,
WojciechKłuszewski.CoroczniekontraktnazakupimportowanejsolizGalicji
opiewałna300000cetnarów(16800t).SytuacjaRzeczpospolitejporoku1772
wzakresiedeficytusolibyłajednakbardzotrudna.Odcięcieodsolizpołudnia,
zpodkrakowskichżupwWieliczceiBochniorazruskichsalin,spowodowało,iż
poszukiwaniajejźródełrozpoczętonaszerokąskalęnaterenieokrojonej
Rzeczpospolitej
56.
budowaniawarzelnisoliwCiechocinkunaprzełomieXVIIIiXIXwieku,„ZapiskiKujawsko-
-Dobrzyńskie”[Włocławek]1995,t.9,s.150,155–156;R.Kowalczyk,Przemianywłasnościowe
ikapitałowewgórnictwiewęglakamiennegoibrunatnegoZagłębiaDąbrowskiegowlatach
1796–1877,„RocznikŁódzki”2000,t.47,s.42;W.Niemierowski,FryderykReden1752–1815,
Katowice1988,s.17–19.
53PrusyZachodnie,prowincja,którąstanowiłyziemiepolskiezajętepodczasIzaboru
wroku1772,byłytraktowaneprzezwładzepruskiejako„stara”prowincja.
54APB,KWiDDBNPW1796–1807,sygn.2158,k.37;10,k.116–117.
55A.Zamoyski,OstatnikrólPolski,Warszawa1994,s.254.
56Zbiórpismróżnychzlat1767–1776tyczącychsięzdarzeńKonfederacjiBarskiej,BPPa-
ryż,rkps49,k.337;Zbiórkorrespondencyidyplomatycznychiaktautentycznychdworów:
petersburskiego,berlińskiegoiwiedeńskiegotyczącychsięnegocyacyiiukładówwzględem
