Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
26
JoannaPodgórska-Rykała
chicznaispołeczna),pozostałezaśbiologiczną:płećchromosomalna,płećgonadalna,
płećwewnętrznychnarządówpłciowych,płećzewnętrznychnarządówpłciowych,płeć
hormonalna,płećfenotypowa,płećmetabolicznaipłećmózgowa.70Autorzauważył,żete
kryteriamająszczególneznaczeniewkontekściezjawiskatzw.transpozycjipłci,zktórą
mamydoczynienia,gdychociażjedenzewskazanychelementównależyudanejosoby
dopłciprzeciwnej,co,choćrzadko,tojednaksięzdarzaipociągawówczaszasobąokre-
ślonezaburzenia.DorotaCzajkowska-MajewskawartykuleWgąszczupłcinapisała,że
npłećjestzjawiskiemzłożonym,zarównowsensiebiologicznym,jakispołecznym.Na-
turastworzyławielejejformiklasycznypodziałnapłećmęskąiżeńskąniewystarczado
zaklasyfikowaniawszystkichosób.”71
Jakważnadlaludzijestidentyfikacjapłciowa,dowiodłybadaniaamerykańskiejdziennikar-
kiNorahVincent,którawmęskimprzebraniubadałaróżnemęskieśrodowiska.Zauważyła,że
ludziestajądosłowniejaksparaliżowani,gdyniepotrafiąokreślićpłciosoby,zktórąrozmawiają.
Sązmieszaniinierzadkoprzerażeni,boniewiedzą,jaksiędotakiejosobyodnosić,jakiczy
wogólesięuśmiechać,atakżejakbardzomogąsięzbliżyćfizycznie.72Dlategoteżgdyspotykamy
znajomychzdziecięcymwózkiem,zaglądającdośrodkapytamyzazwyczaj(czasemzciekawo-
ści,aczasemzgrzeczności,boniechcemyurazićrodzicówpomyłkąwtejkwestii):nchłopiecczy
dziewczynka?”Ododpowiedziuzależniamynastępniekomplementy,którymiobsypiemyma-
lucha:odziewczyncepowiemyczęsto:njakapięknaksiężniczka”bądźnalegrzecznaślicznotka”
,
ochłopcuraczej:ndzielnymaluch”lubnprawdziwymałybohater”
.Dziejesiętak,ponieważnpłeć
jestgłównąkategoriąpojmowaniaświata,akategoryzacjanapodstawiepłcijestjednąznajwcze-
śniejdokonywanychprzezczłowiekawrozwojuosobniczym.”73
AnnaPacześniakzauważyła,żenpłeć,jakozbiórwidocznych,dystynktywnychiuni-
wersalnychcechtoszczególniedobrapodstawadotworzeniastereotypów.”74Mimoże
prowadzoneodkilkudziesięciulatbadaniadowodząjednoznaczniebrakuistotnych
różnicpsychologicznychmiędzypłciami,tożyciekobietimężczyzn,atakżezwiązane
znimrolespołecznecałyczasograniczanesąprzezgłębokozakorzenionewświadomości
ludzkiejstereotypy,przekazywanezpokolenianapokolenie,zamykająceludziwciasnych
isztywnychschematachnwłaściwego”dlanichpostępowania.
10201010Płećbiologiczna
Płećbiologicznamazwiązekzukłademgenów(czylichromosomówpłciowychdanej
osoby),posiadanymigonadamiodnoszącymisiędotypuwewnętrznychgruczołówpłci
70
S.Dulko,ABC…płci,nKosmos”
,t.52,nr1,s.5-10,[za:]B.Szacka,Genderipłeć,[w:]Genderwspołeczeń-
stwiepolskim,(red.)K.Slany,J.Struzik,K.Wojnicka,Kraków2011,s.26.
71
D.Czajkowska-Majewska,Wgąszczupłci,nPolityka”2004,nr21,s.84-86,[za:]B.Szacka,Genderipłeć,
[w:]K.Slany,J.Struzik,K.Wojnicka(red.),Genderwspołeczeństwiepolskim,Kraków2011,s.27.
72
N.Vincent,Mężczyznaodpodstaw.Podróżpewnejkobietydoświatamężczyznizpowrotem,Kraków2006,
s.263.
73
K.Palus,Wstęp,[w:]K.Palus(red.),Płeć.Międzyciałem,umysłemispołeczeństwem,Poznań2011,s.7.
74
A.Pacześniak,KobietywParlamencieEuropejskim.Przełamywaniestereotypówpłciwpolityce,Wrocław
2006,s.7.
