Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
36
JoannaPodgórska-Rykała
cychzpłci.131Stwierdziła,żemęskośćikobiecośćniesąkonstruktamirozłącznymiispola-
ryzowanymiwzględemsiebie,lecztworzącałość,wobszarzektórejjednacechaprzechodzi
wdrugą.Autorka,manifestującswojepoglądy,uznałazakoniecznenietylkozniesienietzw.
polaryzacjirodzajów(czylipłciwrozumieniugender),aletakżewyeliminowaniewszech-
obecnegoandrocentryzmu-stawianiamężczyznywcentrumuwagi,gdyżtylkotakądrogą
-jejzdaniem-możnadoprowadzićdofaktycznejrównościkobietimężczyzn.
BadaniaterenoweantropologówtakichjakMargaretMeadczyLewisM.Terman
iCatharineCoxMilesprzyniosływiedzęofascynującychswojąodmiennościąsposobach
życialudzi.Szczególnezainteresowaniewzbudziłoto,żepraktykizwiązanezkobieco-
ściąimęskościąorazsposobysymbolicznegoprzedstawianiakobietimężczyznróżnią
sięwzależnościodkultury.Teodkryciastałysięimpulsemdodalszychstudiów,któ-
rewefekciewymusiłyuznaniepodziałunapłećbiologiczną(ang.sex)-warunkującą
tecechy,zktórymisięrodzimy(anatomicznecechynarządówpłciowych,chromosomy
płcioweihormonypłciowe)ipłećkulturowąbądźteżinaczejnazywanąspołeczno-kultu-
rową(ang.gender),czylitowszystko,czegouczymysięwprocesiesocjalizacji,najpierw
wrodzinie(tzw.socjalizacjapierwotna),apóźniejjakoczłonkowiespołeczeństwa(tzw.
socjalizacjawtórna)icojestodmiennieukształtowanewróżnychkulturach,zmienne
ispołeczniezdeterminowane.Takwięczpłciąbiologicznąsięrodzimy,aspołeczno-kul-
turowajestdopierostwarzana,konstruowanaspołecznieiwłaśniewtymkontekścienie
jestzwyczajnymatrybutemjednostki,leczczymśrealizowanymwinterakcjizinnymi.132
CandaceWestiSarahFenstermakerstwierdziły,żenpłećkulturowatoznaczniewięcej
niżodgrywanarolaczypojedynczacecha,jestonabowiemmechanizmem,wktórymumiej-
scowionedziałaniespołeczneprzyczyniasiędoreprodukcjistrukturyspołecznej.”133Łukasz
Wawrowskizaprezentowałtrzyrodzajeprzyczynwpływającychnapostrzeganiezróżnico-
waniakobietimężczyzn(trzyróżnekoncepcjepłcikulturowej):popierwsze-koncep-
cjębiologiczną,którejautorzyodwoływalisiędoróżnicbiologicznychmiędzypłciami,po
drugie-koncepcjęsocjalizacyjną,opartągłównienaczynnikachzwiązanychzsocjalizacją
jednostki,potrzecie-koncepcjębiologiczno-społeczną,będącąpołączeniemdwóchpo-
wyższych.134Dystynkcjęnapłećbiologicznaikulturowąusankcjonowałaprawdopodobnie
publikacjapsychologaiantropologaRobertaJ.StolleraSexandGender:TeDevelopmentof
MasculinityandFemininitywydanaw1968roku,wktórejautorzawarłswojewnioskizpsy-
choanalitycznychbadańnadmężczyznamiz-jaktookreślił-zaburzeniamipsychoseksu-
alnymi(transwestyci,transseksualiści).135Dosocjologiitermingenderzostałwprowadzony
prawdopodobnieprzezAnnOakleyw1972roku,wksiążceSex,GenderandSociety.136
131
S.LipsitzBem,Męskość,kobiecość...,s.101-102.
132C.West,S.Fenstermaker,Wytwarzanieróżnicy,[w:]M.RothWalsh(red.),Kobiety,mężczyźniipłeć.De-
batawtoku,Warszawa2003,s.78.
133
Ibidem,s.79.
134
Ł.Wawrowski,Politykarównychszans…,s.189.
135
A.Titkow,Kategoriapłcikulturowejjakoinstrumentariumbadawczeiźródłowiedzyospołeczeństwie,[w:]
K.Slany,J.Struzik,K.Wojnicka(red.),Genderwspołeczeństwiepolskim,Kraków2011,s.37.
136
K.L.Kuklińska,Polskiesingielki.Płećkulturowa.Feminizm.Ponowoczesność.Internet,Warszawa2012,s.75.
