Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
10
Wstęp
praktycznejdefinicji-innejniżprzeświadczenie,żenabywaniegostanowi
celsamwsobie.Uczeniesięinauczaniejęzykaobcegowrzeczywistości
szkolnejjestprocesemsztucznym.Cozatemdziejesię,kiedynauczanie
(zperspektywynauczyciela)dotyczyjęzykarodzimegojakoobcego?Tego,
któryprzyswoiliśmysobiewdzieciństwiewsposóbnaturalny?Języka,który
domomentuedukacjiszkolnejpozostawałdlanaswfaziegramatycznego,
awięcsystemowegonieuświadomienia?Posługiwaniesięnimmacharakter
naturalny,spontanicznyikulturowy.Mówićwewłasnym(pierwszym)języku,
totyle,coaktualizowaćnarodowy,etniczny,zbiorowysposóbpostrzegania
świataiwspólnej,ewoluującejprzezpokoleniazbiorowejwyobraźni.Wtym
przypadkujęzykniepozostajejedynieposiadającymspójnąstrukturęsystemem
komunikowaniasię.Niedajesięrozpoznaćiwyrazićwyłącznienapodstawie
opisugramatycznego.Klasycznaścieżkadydaktyczna,jakąmoglibyśmypodą-
żaćwsytuacjiprzyswajaniakażdegoinnegojęzyka,niewiedzienasdocelu,
jakijesteśmywstanieosiągnąć,nauczającwłasnego.Wdotarciudoniego
przeszkadzaprostyfaktDbyciawjęzyku”.Nictutajniezakłócametodycz-
negoigramatycznegoładupojęćiopisu.Oboknichpozostająjednakpokusa
iokazja.Dlaczegoniepokazaćcudzoziemcomświatanaszychwłasnychpojęć,
mitów,metaforiwieloznaczności?Jestprzecieżtak,żeopowiadającowłasnym
językuiwewłasnymjęzyku,opowiadamyonassamych.Tonaszanarodowa
czychoćbyetnicznaspecyfika,zktórątaknaprawdęnietrzebainiemożna
nicpocząć.Niechodziprzytymoemocjonalnystosunekdoojczystejmowy.
Tozagadnienieowielebardziejzłożone,wymagająceperspektywyinnejniż
tylkojęzykoznawcza.Nietrzebabudowaćalternatywnychrozwiązańiteorii.
Należyjąjednakwzbogacićidookreślićpoprzezróżnespojrzenianajęzyk,
niedającsięzwieśćmniemaniu,żejestonbytemgłówniesystemowym,
sztucznieoderwanymodświataswoichużytkowników.Jakpróbowaładowieść
KirstenHastrup,
Wewspółczesnejglottodydaktycestarzejesiępogląd,wmyślktóregojęzykdaje
siępostrzegaćjakoizolowany,dobrzezdefiniowanyiobiektywnysystem,awięc
pogląd,zaktórymstojąautorytetytakiejakdeSaussure,Chomskyiichnastępcy.
Nieistniejąlangueanicompétenceniezależneodpraktyki;niemazwartegosystemu
gramatykiiskładni,którybyłbypoprawny,podczasgdyresztajestjedyniejednost-
kowymiprzypadkowymodstępstwemodreguły.Odstępstwoinieładniesąwyjąt-
kiemodsystemu,leczjegoczęścią.Rzeczysątakie,jakimisięwydają:chaotyczne,
paradoksalne,niewyczerpujące(2008:46).
Dotakiegopostrzeganiajęzykawiedziejegokulturowatożsamość.Bliskostąd
doantropologicznejwswoimrodowodziekoncepcjirelatywizmujęzykowo-
-kulturowego,alebliżejjeszczedostwierdzenia,żejęzykikulturasąze
sobątożsame,wzajemneijednorodne.Nauczanieobcegojęzykajestwięc
jednoczesnąprezentacjąwyrażanejwnimkultury.Onsamwtakimprocesie
