Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.Migracjepolskie
1.1.Wprowadzenie
Polskanowożytna(pomigracjach,kolonizacjachilokacjachśredniowiecznych)byłaijestkrajemraczej
emigracjiniżimigracji.Dotyczytorównieżosóbbardzowysokowykwalifikowanychiosóbszukających
wykształcenia.OilebadańnademigracjązPolskijestoddekadbardzodużo,otylebadańnadimigracją
jestniewiele,choćichliczbawyraźnierośnie,zwłaszczapo1989roku.Opublikowanewynikibadańnadtą
drugąodnosząsięprzedewszystkimdoosóbszukającychwPolscepracyniewymagającejszczególnie
wysokichkwalifikacji(choćczasemludziejejposzukującymająwysokiewykształcenie,zdobytewkrajach
pochodzenia,naogółwzupełnieinnychdziedzinachniżte,wktórychpracująobecniewnaszymkraju),a
takżedouchodźcówiazylantów.Tymiostatnimizbiorowościaminiebędziemysiętutajzajmowali.
Interesująnaswtejksiążcewyłączniemigracjeosóbobardzowysokichkwalifikacjach,aprzede
wszystkimichimigracjadoPolski.Osóbtakichniejestwnaszymkrajuwiele.Tenrozdziałjestwpewnym
sensiewprowadzeniemdotematykiimigracjiludzinaukidonaszegokraju,prezentującogólnąsiatkę
pojęciowąprzydatnądlabadańempirycznychianalizyorazzrozumieniazjawiska.
Migracjesątypemprzestrzennej(geograficznej)mobilnościspołecznej.Wielejestichdefinicji.Za
KrystynąSlanyiuczonymi,którychwcześniejszeanalizyposłużyłyjejbadaniomiichwynikom,uznajemy
tutaj,żemigracjetoHtakiefaktyświadomiezamierzonychprzemieszczeńprzestrzennychludności,które
wynikajązezmianymiejscazamieszkanialubpobytuidokonująsiępomiędzyjednostkamiosiedlowymiw
ramachgranicjednostekterytorialnychkraju,państwalubteżwykraczająpozajegogranicepolityczne”
(Slany1995:22).Wniniejszejksiążceinteresująnasoczywiściejedyniemigracjezagraniczne.Cytowana
autorkaprzedstawiawieletypówmigrantów(wtymzagranicznych)imigracji(wtymzagranicznych),alez
punktuwidzeniacelówjejwłasnychrozważań(ibid.:23-27)niepotrzebnebyłoszczegółoweanalizowanie
akurattegotypumigracji,którymimysiętutajzajmujemy.
Wkilkuponiższychakapitachbardzoskrótowozajmiemysiętym,comożna,mamynadzieję,uznaćza
faktografiędotyczącąpolskichmigracji.Podejścienaszejestzasadniczochronologiczne.Wwielu
przypadkach,zewzględunaszkicowyiwstępnycharakterrozdziału,korzystamyzdostępnychsyntez.
Będziemystopniowozbliżalisiędozagadnieniamigrantówwysokowykwalifikowanychiszczególnejich
podgrupy,jakąsąuczeni.Stopniowobędziemyteżwprowadzaćproblematykępojęć,hipoteziteorii.
1.2.Ziemiepolskie,historyczneprocesyimigracjiiemigracji
Wszyscyprzytaczaniniżejautorzyzwracająuwagęnafakt,żebardzotrudnozdobyćdokładnei
jednoznacznedanenatematprzestrzennegoruchuludności,wtymzPolskiidoPolski.Wymieńmykilka
przyczynszczególniesilnieakcentowanychprzezhistorykówidemografów.Wokresieprzedrozbiorowym
wogóleniebyłowiarygodnychidokładnychstatystyk.Dysponujemytylkoszacunkami.Tożsamości
migrującychosóbbyłyczęstonietyleHetniczne”,ilereligijne.Przesuwaniesięgranicpowodowało,że
migracjewewnątrzkrajowestawałysięmiędzynarodowymiiodwrotnie.Trudnojednoznaczniei
ponadhistoryczniezdefiniowaćto,czymbyłyHziemiepolskie”.Wokresiezaborów(lata1795-1918)
statystykibrałynaogółpoduwagęprzedewszystkimobywatelstwo,anieetnicznośćczynarodowość.
Dodaćdotegotrzebatakiefakty,jakzbieraniedanychprzezrozmaiteinstytucjeniezawsze
współpracującezesobą,mającerozmaitezadaniaistosująceróżnedefinicje,kryteriaimiary.Dziejesię
takzresztądodziś.
Wsyntezachdawnychruchówmigracyjnychobejmującychokresprzedrozbiorowywidaćgłównie
imigracjęnaziemiepolskie.Jesttoniewątpliwieinteresujące,gdyżpóźniejmiędzynarodowe
przemieszczeniaprzestrzenneludnościtogłównieemigracjazziempolskich.IreneuszIhnatowicz,Antoni
Mączak,BenedyktZiętaraiJanuszŻarnowskiodnotowująwksiążceSpołeczeństwopolskieodXdoXX
wieku(1988:321-328)czteryważnegrupyprzybyszówmającychspecyficznystatusetniczno-prawny.Byli
toŻydzi,Ormianie,SzkociiOlędrzy.Zajmijmysięprzezchwilętylkopierwszymidwiemaztychgrup-ze
względunaichszczególnąliczebnośćorazrolędlapolskiejgospodarkiikultury.Pierwszemałewspólnoty
ŻydówodnotowanotujużwXIIIwieku,anaterenachKoronyiLitwybyłoichwXVwiekujużokoło20
10
