Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wstęp
13
ZewzględunazmieniającesięrządywWielkiejBrytanii,prawoire-
lacjezwładzamiPRLbrytyjskapolitykaoświatowawobecdzieciimło-
dzieżypolskiejnauchodźstwieprzechodziłaróżnefazy,comiałowpływ
nakształtowaniesięsytemupolskichszkółprzedmiotówojczystych.
Okresbadawczynadorganizacjąirozwojemszkółsobotnichobej-
mujedwaetapy:lata1948–1954i1954–1989.Wpierwszymokresie
szkołytetworzonebyłyspontaniczniezinicjatywyksiężypolskich,
nauczycieliirodzicówwróżnychmiejscowościachnaterenieWielkiej
Brytaniiiniezależnieodsiebie,bezjakiejkolwiekpróbykoordynacji
działalnościzestronycentralnychorganizacjispołecznychitp.Od1947
rokuoświatapolskawWielkiejBrytaniipodlegałaministrowioświaty
isekretarzowistanuds.Szkocji,którypowołałw1947rokuKomitet
dlaSprawOświatyPolakówwWielkiejBrytanii.Odroku1954zaczął
siękształtowaćniezależnysystemszkolnictwapolonijnego,przyczyniła
siędotegolikwidacjaKomitetudlaSprawOświatyPolakówwWiel-
kiejBrytanii.Odtegomomentuorganizacjaikoordynacjadziałalności
szkółprzeszławręceinstytucjiistowarzyszeńemigracyjnych.W1954
rokunapodstawieumowyzawartejpomiędzyZrzeszeniemNauczy-
cielstwaPolskiegoZagranicą,StowarzyszeniemPolskichKombatantów
aPolskąMacierząSzkolnąutworzonoInspektoratSzkolny,którywy-
warłkorzystnywpływnafunkcjonowaniepolskiegoszkolnictwasobot-
niegowWielkiejBrytaniinaprzestrzenikilkudziesięciulat12.
Zważywszy,żepracadotyczyhistoriipolskichszkółprzedmiotów
ojczystych,jakodolnągranicęczasowąprzyjętorok1948,odmomentu
powstaniapierwszejszkołyprzedmiotówojczystychwWielkiejBry-
tanii,natomiastgórnąwyznaczajązmianyitransformacjaustrojowa
wPolscez1989roku,konsekwencjąktórychbyłyzmianystosunku
doPoloniiwkrajachzachodnich.Popierwszerozwiązaniew1989roku
TowarzystwaŁącznościzPoloniąZagraniczną„Polonia”,poprzednia
nazwaTowarzystwoŁącznościzWychodźstwem„Polonia”(organizacja
istniejącawPolsce,wlatach1955–1989)13,zktórymwieleśrodowisk
12A.Podhorodecka,Wsłużbieoświacie.50latPolskiejMacierzySzkolnej1953–2003,
PolskaMacierzSzkolna,Londyn2003,s.267–268.
13S.Cenckiewicz,GenezaTowarzystwaŁącznościzPoloniąZagraniczną„Polonia”,
„PamięćiSprawiedliwość”2002,nr1,s.161;B.Nitschke,Walkao„dusze”Polonii.
Formypozyskiwaniapolskichśrodowiskemigracyjnychwokresielat60-tych,„Athe-
naeum.PolskieStudiaPolitologiczne”2012,nr33,s.65–66;J.Lencznarowicz,Rola
Towarzystwa„Polonia”wpolitycePRLwobecPoloniiwkrajachzachodnich,„Przegląd
Polonijny”1996,z.1,s.46–47.
