Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
10
Wprowadzenie
ipowszechniejszymstosowaniemhistoirecroiséewbadaniachnadkulturamipamię-
ci.Posługującsięprzykładamizaczerpniętymizhistoriinajnowszej,analizuje,wjaki
sposóbdobórmateriałuporównawczegorzutujenawynikiporównań.Przestrzega
takżeprzeduporczywymtrzymaniemsięutartychschematówinterpretacyjnych,
nakazującychnaprzykładujmowaćpewnekrajezawszewtymsamymregionalnym
kontekście.DohistoirecroiséeodwołujesiętakżeMichaelG.Müller.Kreślączarys
tworzeniahistoriitransnarodowej,próbujenatymtleumieścićrefleksjęnadkul-
turamipamięci.Zwracaprzytymuwagęnaniedostatkiiniebezpieczeństwa,które
przynositaostatnia.Dekonstrukcjapamięcizbiorowejwiążesięwpewnymstopniu
takżezjejrekonstrukcją,utrwaleniemnarodowychschematów,zktórychbadacz
pragnąłsiępierwotniewyswobodzić.Obiektbadaniajestprzytymzmiennyitrud-
nydouchwycenia.DlategoMüllertraktujehistoriędrugiegostopnia(histoireau
seconddegré)niejakokolejnyetapwrozwojuhistoriitransnarodowej,leczraczej
jakowzbogacającąjąperspektywę.Kulturypamięciwtymujęciurozumiesięjako
kolejnyrównoprawnyprzedmiotzainteresowaniahistoriiwzajemnychoddziały-
wań.Dobrymprzykładempraktycznegozastosowaniatakichpostulatówjestszkic
MoritzaCsákyegopoświęconyntransnarodowejpamięci”
.EuropaŚrodkowawjego
ujęciutoheterogenicznaprzestrzeńkomunikacji,wktórejwspółistnienie,konku-
rencjaiprzenikanieróżnychtreściimotywówprowadzidowytworzeniaspecyficz-
nej,niespójnejipłynnejtożsamości.Tradycyjnahistoriografianietylkoniepodej-
mowałapróbyopisutegozjawiska,alewręczdążyładojegolikwidacji,wytwarzając
normatywnąwizjęwspólnotynarodowej.Doczegomożeprowadzićrozszerzenie
perspektywybadańnadpamięciązbiorowąpozagranicenarodowe,pokazujądwa
tekstyautorstwaHeinzaDuchhardtaiEtienne’aFrançois,rozważająceperspekty-
wębadańpamięcieuropejskiej.Ważnymelementemtakiegoprojektumusibyć,jak
podkreślaFrançois,otwarcienaspojrzeniezzewnątrz,awięcwyjściepozaEuropę.
Lekturatychartykułówuzmysławiadynamikębadańnadpamięciązbiorową.Po
koncepcjiPierre’aNory,mającejwymiarnarodowyipierwotniestawiającejsobie
zacelratowanietożsamościFrancjiprzedzapomnieniem,kolejnykrokposzerza-
jącyperspektywębadawcząstanowiłynotwarte”ujęciatematu,takiejakDeutsche
Erinnerungsorte,następniekoncepcjetransnarodowewujęciuśrodkowoeuropej-
skimczydotycząceprzeszłościLuksemburga2.Zwróconouwagęnawspólnotyinne
niżnarodowe,ateostatnieujmujesięcorazczęściejwszerokimkontekściewzajem-
nychoddziaływańzinnymigrupamispołecznymiiwróżnychokresachhistorycz-
nych.Ogólną(iwzmagającąsię)tendencjąwydajesięprzekraczaniebarierpomię-
dzybadanymiwspólnotamipamięci.TwórcyprojektówbadańnadpamięciąEuropy
2DeutscheErinnerungsorte,t.I-III,red.EtienneFrançois,HagenSchulze,München2001;Moritz
Csáky,DasGedächtnisderStädte.KulturelleVerflechtungen-WienunddieurbanenMilieusinZentral-
europa,Wien2010;LieuxdemémoireauLuxembourg.Usagesdupasséetconstructionnationale.Erin-
nerungsorteinLuxemburg.UmgangmitderVergangenheitundKonstruktionderNation,red.Sonja
Kmec,MichelMarque,BenoitMajerus,PitPéporté,Luxembourg2007.
