Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Historiatransnarodowa,historiawzajemnychoddziaływańi(po)dzielonemiejscał
19
anitymbardziejnieudzielaprzekonującychodpowiedzinapytaniastawianewcze-
śniej,czylijużodlatsiedemdziesiątychubiegłegowieku.Aktualnadyskusjanadhi-
storiątransnarodowąprowadzonawkontekścieglobalizacjirealizujewłasnezada-
nia,zarównonaukowe,jakiwynikającezinspiracjipolitycznych.Nienależydonich
badaniehistoriisąsiedztwaczystosunkówipowiązańmiędzynarodamialbopań-
stwaminarodowymi,aniteżzajmowaniesięzłożonymirelacjamimiędzyhistorią
narodowąahistoriąregionalną.Uzasadnionyjestzatempowrótdowcześniejszych
etapówdyskusjiohistoriitransnarodowejorazpostawieniepytaniaoówczesnepro-
pozycjemetodologiczneiprzydatnośćposzczególnychkoncepcjiinterpretacyjnych
wpracynadhistoriąnarodóweuropejskichnbezideinarodowej”
.
JeszczeprzedLeGoffemMarianMałowistiinnihistorycyrozpoczęliniezwykle
owocnądyskusjęoprocesachtransnarodowychzachodzącychwdziejachEuropy.
JużwlatachpięćdziesiątychisześćdziesiątychXXw.badali,jakwoparciuoregio-
nalnądynamikęgospodarcząpóźnegośredniowieczainowożytnościdoszłodo
swoistegopodziałupracymiędzygospodarkamiEuropyZachodniejiWschodniej,
podziału,którymiałdługofaloweskutkidlarozwojuuczestniczącychwnimspołe-
czeństwnnarodowych”9.NiemniejtakzwanyspórotezyMałowistaniewywołałzbyt
dużegoodzewupozaśrodowiskiembadaczyhistoriigospodarczejiwąskimkręgiem
historykówzainteresowanychstosunkamitransnarodowymiwEuropieokresupóź-
negośredniowieczainowożytności.
ZeznaczniewiększymzainteresowaniemspotkałsięapelBlochaiLeGoffaosys-
tematycznąporównawcząhistorięEuropy.LeGoffbyłjednak-jakujęlibyśmyto
zdzisiejszejperspektywy-niepoprawnymokcydentalistą.To,coznalazłosiępoza
rozpoczynającąsięwśredniowieczuromańsko-germańskądrogądopowstania
Europy,pojmowałjakoopóźnieniealboniedoskonałenaśladownictwo.Dopiero
HenrykSamsonowicz,opierającsięnapracachBenedyktaZientaryiinnychbada-
czy,mógłnarracjiLeGoffaopowstaniuEuropywwiekachśrednichprzeciwstawić
odmiennąinterpretacjęeuropejskiegośredniowiecza,taką,którauwzględniaudział
regionówśrodkowo-iwschodnioeuropejskichwgenezieEuropy10.Rozpoczęcie
badańzzakresuhistoriiporównawczejwkontekścieeuropejskimumożliwiłopo-
stawienienowychpytańiotworzyłonowemożliwościinterpretacyjne.Wprawdzie
transnarodowebadaniaporównawczenadalnależądorzadkości,ponieważwyma-
gająpracochłonnychkwerendźródłowychiszerokichkompetencjijęzykowych,nie-
mniejzaowocowałyjużpowstaniemdoskonałychstudiów,akomparatystykahisto-
rycznawciążintensywniesięrozwija.
9Natematprzedmiotuiprzebiegusporupor.HolmSundhaussen,ZurWechselbeziehungzwischen
frühneuzeitlichemAußenhandelundökonomischerRückständigkeitinOsteuropa.EineAuseinander-
setzungmitdernKolonialthese”,nGeschichteundGesellschaft”9(1983),s.544-563.
10HenrykSamsonowicz,nDługiwiekdziesiąty”.ZdziejówpowstawaniaEuropy,Poznań2002;wyda-
nieniemieckie:Daslange10.Jahrhundert.ÜberdieEntstehungEuropas,tłum.KorneliaHubrich-Mühle,
Osnabrück2009.
