Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
30
CzęśćI.MłodziDemokraciwsystemiepolitycznymPRL
jącasięaktywnościąwwojennymruchuoporu16.JerzyJ.Wiatrskon-
statowałprzyokazjirozważańosposobachwyłanianiaelitywPRL,że
wpierwszymokresiekształtowaniasystemujejczłonkowiezwiązani
bylizradykalnymruchemrobotniczym,komunistycznymlubludo-
wym–jakoprzykładyposłużyłypostacieBolesławaBieruta,Włady-
sławaGomułki,JózefaCyrankiewiczaiHenrykaJabłońskiego17.
Wydajesię,żenamodusoperandidotyczącyprzejęciawładzy
przezelitarnągrupę18ideowychkomunistów,opróczrozstrzygające-
goczynnikazewnętrznego,tzn.roliZSRRipostanowieńkonferencji
WielkiejTrójkinaKrymie,składałsiętakżefaktjejzdobyciawwa-
16Tamże,s.329.
17J.J.Wiatr,PrzywództwopolitycznewPolsce,flStudiaSocjologiczne”1984,
t.2,s.29,za:M.Żyromski,dz.cyt.,s.329.Istotnewtymkontekściewydająsiępo-
czynionejeszczeprzedwybuchemwojnyobserwacjepolskiegosocjologaAleksan-
draHertza,któryposzukującgenezykształtowaniasięspołeczeństwatotalitarnego,
awięcijegoelity,wskazujenagrupywykluczonych,zmarginalizowanychwdanym
układzie,którychnazywaflbohemąpolityczną”.Wedługniegoowabohemaflsku-
piapolitykównależącychdoopozycjiidziałającychwustrojupaństwowym,który
niedajeopozycjiszans(przynajmniejwnajbliższymczasie)zdobyciasilniejszego
wpływunafunkcjęrządzenia”.BohematypupolitycznegozdaniemHertzacharak-
teryzujenielegalnyruchpolityczny,adotakowegonależałakierowanazMoskwy
poprzezKominternKomunistycznaPartiaPolski(KPP),którejsukcesoremstała
sięPolskaPartiaRobotnicza(PPR).Por.A.Hertz,Szkiceototalitaryzmie,wybór
J.Garewicz,wstępW.Lamentowicz,Warszawa1994,s.200-202,Biblioteka
Socjologiczna.
Niezwykleinteresującąopinięnatematcharakteruiewolucjigrupototalitar-
nymcharakterzeprzedstawiłanakonferencjidotyczącejtotalitaryzmu,wmarcu
1953r.wBostonie,HannahArendt.Wjejujęciu,któremożnaodnieśćtakżedo
ustaleńHertzaobohemiepolitycznej,grupaototalitarnymznamieniuwpewnym
momenciezaczynadziałaćoficjalnie,określającprzytymswychprzeciwnikówjako
flczłonkówkonspiracji”.Abyzwalczyćowozagrożenie,tworzyswoisty,oficjalny
kontrspisek(counterconspiracy),posługującysięmetodamitajnejpolicji,któreroz-
ciągniętezostająnacałespołeczeństwo.Por.H.Arendt,Discussion.Thenatureof
totalitarianism,[w:]Totalitarianism,ed.C.J.Friedrich,NewYork1964,s.77.
18WiesławKozub-Ciembroniewicz,analizująctypologietotalitarnychdyk-
taturwinterpretacjiKonstantegoGrzybowskiego,nadmienia,iżelitabolszewicka
(komunistyczna)zgrupowanabyławpartiikomunistycznejnazasadzieideologicz-
negowtajemniczeniaorazpolitycznejkooptacji,cosprawiało,żeorganizacjatabyła
typologicznymprzeciwieństwempartiidemokratycznej.Por.M.Bankowicz,
W.Kozub-Ciembroniewicz,Dyktaturyityranie.Szkiceoniedemokratycznej
władzy,Kraków2007,s.90-91.
