Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.2UwarunkowanianowejlegalnościwpoczątkachPolskiLudowej
31
runkachwyższejkonieczności,wtrybieszczególnym,zajakimożna
uznaćzamachstanu.
Niezależnieodtypologiiprzewrotu(zamachustanu)19stanowion
szczególną,obokwyborówidziedziczenia,drogędoprzejęciawła-
dzy.Wyjątkowośćtawynikazzastosowaniasiłyiśrodkówprzymu-
su,takichjakuwięzienie,internowanieczypozbawienieżycia,któ-
rychstosowaniejestnielegalne.Uwzględniającdziałaniajednostek
frontowychArmiiCzerwonejorazNKWD(szczególnie64Zbiorczej
DywizjiWojskWewnętrznychNKWD)iwojskowegokontrwywiadu
(SMIERSZ),atakżestrukturbezpieczeństwaorodzimymrodowo-
dzie20,wymierzonychwlegalnestrukturyPolskiPodziemnejorazsiły
ArmiiKrajowejiinnychformacjioniepodległościowejpodstawie,nie
sposóbpominąćrozwiązańsiłowych,charakterystycznychchociażby
dlatakichwydarzeńjaklikwidacjaefektówoperacjiflOstraBrama”na
Wileńszczyźnieczyzdradzieckieuwięzieniewiosną1945r.przywód-
cówPolskiPodziemnej.Działaniatakowewspółgrałyztworzeniem
wramachKrajowejRadyNarodowejfundamentównowegoustroju,
opartegoformalnie,dlazdobycialegitymacji,owybiórczotrakto-
waneprzepisyKonstytucjiRPzmarca1921r.FaktycznieKRNbyła
opanowanaprzezczłonkówPPRorazugrupowaniakoalicyjne–PPS,
19Należypodkreślićróżnicępomiędzyzamachemstanu(przewrotem,coup
d’état)apuczem.Wynikaonanietylezcharakterudziałań,którezawspólnymia-
nownikmajązdobycie(przechwycenie)władzyorazużyciesiły(przemoc),alezdzia-
łającegopodmiotu.Autoremprzewrotujestsiłacywilna,natomiastpuczprzeprowa-
dzająsiływojskowe.Por.R.Scruton,Słownikmyślipolitycznej,tłum.T.Biedroń,
Poznań2002,s.323;M.Bankowicz,Niedemokratyzmy,Kraków2011,s.187,191.
20Podstawąaparaturepresjiludowegopaństwabyłsystemlokalnych–woje-
wódzkichipowiatowych–UrzędówBezpieczeństwa,którepodlegałyMinisterstwu
BezpieczeństwaPublicznego.Resortzawiadywałtakżewięziennictwem,organami
MilicjiObywatelskiej(MO)iwojskamiwewnętrznymi,wtymKorpusemBezpie-
czeństwaWewnętrznego,powołanymw1945r.(jegopoprzednikiembyłPolskiSa-
modzielnyBatalionSpecjalny,utworzonyw1943r.naterenieZSRR).Szerzejpatrz:
A.Dudek,A.Paczkowski,Polska,[w:]Czekiści.Organybezpieczeństwaweuro-
pejskichkrajachblokusowieckiego1944-1989,red.K.Persak,Ł.Kamiński,War-
szawa2010;J.Wrona,UstanowieniesystemukomunistycznegowPolsce,[w:]PRLod
lipca‘44dogrudnia‘70,red.K.Persak,P.Machcewicz,Warszawa2010,Polski
wiekXX,t.3;Ł.Kamiński,Aparatbezpieczeństwaizbrodniekomunizmu,[w:]PRL
odlipca‘44…
