Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
32
CzęśćI.MłodziDemokraciwsystemiepolitycznymPRL
SLiSD.Systemterenowychradnarodowych,któregozwieńczenie
stanowiławłaśnieKRN,charakteryzowałobszaryflwyzwalane”od
wschodu.WejściedoKrajowejRadyposłówPSLorazStronnictwa
Pracywdrugiejpołowie1945r.niezmieniłozatemzasadniczego
układusił21.
Odnoszącsiędoteoretycznychinterpretacjiisposobówusyste-
matyzowaniaprzewrotuwkontekściesytuacjinaziemiachpolskich
po1944r.,możnasięgnąćdojednejzkonwencjiinterpretacyjnych
autorstwaSamuelaHuntingtona,któryobokrządowegozamachu
stanu(governmentalcoup)ijegoreformistycznejwersji(reformcoup)
wyróżniaprzewrótrewolucyjny(revolutionarycoup).Maonskutko-
waćprzekształceniemstrukturypaństwowejpodwzględempoli-
tycznym,społecznymorazgospodarczymzmianąpodmiotuwładzy,
któryzapodstawęprzyjmujenowąideologięorazodwołujesiędo
grupbędącychdotądalbopokrzywdzonymi,albozepchniętymina
drugiplan22.Dostrzegająckontrowersjeartykułowaneprzezznaw-
cówzagadnienia23,któredotyczątegotematu,należymimowszystko
propozycjęHuntingtonauznaćzazasadną,ponieważwprzypadku
rodzącejsięwPolscetzw.demokracjiludowejtrafnieujmujepodsta-
wowemechanizmyzmiany.
Podobnezapatrywaniacodonaturyzmianysystemowejnazie-
miachpolskichmaJózefBalcerek.Zwracaonuwagęnacharakter
grupyaspirującejdowładzyijednoznacznieodnosisiędosposobu
osiąganiaprzezniątegocelu:
Bolszewicy,jakobiurokracjapartyjna,przejmującwładzępaństwo-
wądysponująśrodkamirepresjiiindoktrynacji,aponadtomonopo-
lizującśrodkiprodukcji,skupiająwswoichrękachwszystkieśrodki
zniewoleniaczłowiekaprzezczłowieka.Tymsamymprzeobrażają
sięwnowąklasępanującą–biurokracjętotalitarną.
21M.Kallas,A.Lityński,dz.cyt.,s.45-46.
22M.Bankowicz,Niedemokratyzmy,s.201-202.
23MarekBankowiczprzywołujenieostrośćpodziałupomiędzypojęciami
flprzewrót”iflrewolucja”orazpomijanieprzezHuntingtonaelementunielegalności
wsięganiupowładzęmetodązamachu,corozmywajegopojętąjakobazowąnega-
tywnąkonotacjęorazkształtujepostrzeganieprzewrotupoprzezpryzmatskutków
poczynańekipy,którawładzęzdobyła.Por.tamże,s.202.
