Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Andrzej
przyrody41lSmoknatarczyniebawplanetariummiałreprezentowaćzło,być
Woziński
antyteząMariiapokaliptycznejiwyznaczaćwęzłyorbityKsiężyca,natomiast
czterydużegwiazdyprzysmokumogłybyćplanetami42lWjedynejjakdotąd
próbieodczytaniawymowycałościwystrojusformułowanopogląd,żestanowi
onalegorięprzemijaniainadzieireprezentowanejprzezapostołów,ewangeli-
stówiMatkęBoską43lNiektórezprzytoczonychopinii,zwłaszczateAndrzeja
Januszajtisa,zasługująnauwagęlSpróbujmyjerozwinąć,znaleźćdlanichuza-
sadnienieidodaćnoweustalenial
Osnowęnaszejanalizyprogramuikonograficznegostanowipróbaokreś-
lenia,kogoprzedstawiajączterejmężczyźniiczyprostokątnepolapodinad
nimi,wypełnioneflorystycznymiiantropomorficznymimotywami,mają
jedynieornamentalneznaczenie,czymożewyrażająjakieśtreści?Wizerunki
mężczyznniesąpozbawionehumoruiabsurdalności,jednakżewyraźne
zróżnicowaniewieku,strojówizachowania,atakżelogikaichrozmiesz-
czenianakazująszukaćwnichpersonifikacjipewnychpojęćczypoglądówl
Porównaniezprogramamiinnychzegarówastronomicznychnieprzynosi
wieluwskazówekcodotożsamościgdańskichpostaci,jakkolwiekznajdu-
jemypewnącechęwspólnąlWzegarachastronomicznychwDoberanie,
Lubece,Stralsundzie,StendaluiLundziewnarożnikachkwadratowychpól
zcyferblatamipojawiająsięwizerunkiczterechastronomówlWDoberanie
iStralsundziesąoniokreśleniinskrypcjamijako:Ptolemeusz,HalyAbenru-
dian,AlbumasariAlfonsX44lWyobrażeniaastronomówwystępująwyłącz-
niewzegarachnadbałtyckich45lNiewiadomo,coznajdowałosięwnarożni-
kachtablicyzcyferblatemwzegarzeastronomicznymz1408rlwkatedrze
wMünsterprzedjegoprzebudowąw1534rl,kiedytoumieszczonownich
symboleewangelistów46lPonadtowartozwrócićuwagęnafakt,żewdolnej
kondygnacjizegarawStralsundzie,podtablicązastronomami,znajdująsię
namalowanepersonifikacjeWschoduiZachoduwychylającesięzzadrzwi47l
Figurywgdańskimzegarzezpewnościąniesąwyobrażeniamiastrono-
mów,natomiastzdradzająpewnąwspólnącechęzpostaciamiumieszczo-
nymiwnarożnikachkalendariumzegaraz1472rlwRostoku(ill19)lJego
monografista-ManfredSchukowski-przypuszcza,żerównieżoneprzed-
stawiajączterechastronomów,argumentując,żewewszystkichnadbałtyckich
zegarachastronomicznych,którepowstaływlatachokoło1380-1420,ich
41AlJanuszajtis,Zegarastronomiczny…,sl58nnl
42Ibidem,sl59l
43Ibidem,sl57-60l
44MlSchukowski,DieAstronomischeUhr…,sl10,ill;sl20,ill;sl38l
45Ibidem,illsl10-11,20-21;idem,AstronomischeMonumentaluhren…,sl24-26l
46TlWieschebrink,DieastronomischeUhrimDomzuMünster,hrsglElHüttenhainlMit
einemBeitragvonP
lPieperundBildernvonW
lRösch,Münster/Westfalen1968,sl8-9,12,
ill20-23;MlSchukowski,AstronomischeMonumentaluhren…,sl25,ill3l
47lSlBadstübneretall,KunstdenkmälerderBezirkeNeubrandenburg,Rostock,Schwerin.Bild-
band,Berlin1975,sl43,ill199l
22
