Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.Psychologiaisztuka–dwiestronymedalu
19
Współczesnapsychologianaukowa,dociekającaprawdy
oczłowieku,wydajesiębyćjednymwielkimparadoksem.Jako
naukamusispełniaćwymogiikryteriascjentyzmu,wymuszają-
cegoredukcjonistycznąkonstrukcjębadanegoprzedmiotuoraz
całejprzestrzenizdarzeńimożliwości,wjakiejjestonosadzony.
Zkoleiprzedmiotówjestwswejistociewielowymiarowy,wyso-
cenieoznaczonyinieprzewidywalny,aconajgorsze-zracjidu-
alizmuswejnaturyłączywsobiedwanieprzywiedlnedosiebie
aspektyegzystencjalne:materialnyiniematerialny.Żadenznich
niedajesięredukowaćdodrugiego,żadenznichniedajesię
wyjaśniaćwpełnizapomocądrugiego.Nadomiarzłegowszyst-
koto,coskładasięnaówaspektpozamaterialny,czylinaludzki
rozum,emocje,świadomość,wolęitd.,niemożnasprowadzaćdo
jakkolwiekkoncypowanejnmechanikiwieluciał”.Przyjęteipo-
wszechniestosowanewpsychologiiwymiaryopisufenomenu
ludzkiejpsychikiijejfunkcjonowaniazarównonwewnątrz”,jak
innazewnątrz”sączystoumowne,wysoceuogólnioneiniezmetry-
zowane-azatemniemierzalnebezpośrednioiniestopniowalne.
Mimoto,psychologiaodpoczątkujakonowoczesnanauka
próbujezawszelkącenępodejmowaćzabiegiobejmowaniaoby-
dwuaspektówludzkiejnaturywjedenkanonpoznawczy,feno-
menologicznyczymetodologiczny.Efektytychstarań,choć
fragmentaryczniedośćciekaweiobiecujące,sądaleceniedosko-
nałeiwsumieniezbytodkrywcze.Uleganiepokusieformuło-
waniauproszczonychwyjaśnieńuniwersalnychczyuogólnień,
niewielemającychwspólnegozrzeczywistością,dowodziraczej
ograniczonegopojmowaniaistotynaturyczłowiekaniżdążenia
dojejswobodnejeksploracji.Psychologia,obciążonagrzechem
redukcjonizmu,dopótyniewyrwiesięzowejpułapkiGoedla,
dopókiwswymodkrywaniuludzkiegownętrzabędzieledwie
wtórnawobecdrugiegonurtueksploracjitejprawdywtymza-
kresie,czyliwobecsztuki.
Tabowiem,choćzeswejnaturydalekaodnaukowejprecy-
zji,natysięcznesposobyujawniaiutrwalawłasnąprawdę
oczłowieku,transponująctęwiedzęnaswobodneformyzapisu,
nieobwarowanerygoramiaksjologicznymi,teoretycznymiczy
