Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.2.Charakterystykapostępowanianieprocesowego
49
Zasadniczycelpostępowanianieprocesowego,jakkolwieknormatywniewyodręb-
nionegoodprocesu,jestanalogicznydotegowpodstawowymtrybiecywilnegopo-
stępowaniarozpoznawczegoiwyrażasięwnsprawdzeniuzasadnościroszczeniafor-
malnego”iwydaniunorzeczeniarozstrzygającegomeritumsprawy,tj.orzekającego
oprzedmiociepostępowania,awięcalbouznającegoroszczenieformalnezazasadne
(condemnatio),albooddalającegożądanie(absolutioabactione)”12.Jakkolwiekpogląd
tenodniesionyzostałdotrybuprocesowego,tojednakniebudziwątpliwości,żetakże
postępowanienieprocesoweukierunkowanejestnaurzeczywistnianieprawaprzy-
znanegoprzezprzepisymaterialnoprawneobowiązującewsferzestosunkówcywilno-
prawnychdlanzapewnieniastanupewnościprawaipraworządnościwzakresietych
stosunkówprawnych”13.Celtenrealizujeprzezweryfikacjętwierdzeniaoprzysługi-
waniutegoprawa.Innarzecz,żewpostępowaniunieprocesowymzakrestegotwier-
dzeniazależywniektórychkategoriachsprawnietylkoodwnioskodawcy;tambo-
wiem,gdziesądmamożliwośćiobowiązekpodejmowaniadziałańzurzędu,tam
teżewentualneudzielenieochronyprawnejniezamykasięwgranicachtwierdzenia
wnioskodawcyoprzysługiwaniumuokreślonegoroszczenia,leczobejmujecałość
stosunkuprawnego(lubsytuacjiprawnej),doktóregonakazujeodnieśćsięustawa.
Charakterystycznącechąpostępowanianieprocesowegozwiązanązwyżejokreślo-
nymcelem,awystępującąwtymtrybiezeszczególnymnatężeniem,jestto,żeurze-
czywistnienienormyprawnejwzakresiestosunkówcywilnoprawnychleżywintere-
sieogólnospołecznymnietylkodlatego,żedochodzitudorealizacjipraworządności
rozumianejjakoprzestrzeganienormprawnych,lecztakżeztegowzględu,żepod-
miotemobowiązanymdotegourzeczywistnieniajestniejednokrotniepaństwo.
Toonobowiem,anieinnyuczestnikpostępowania,udzielażądanejochronyprawnej
wtennp.sposób,żezezwalanadokonanieczynnościprawnejczydokonujewpisów
wrejestrachpublicznych.
Szczegółowefunkcjeicelepostępowanianieprocesowegokształtująsięwsposób
różnorodny,zależnyodspecyfikiprzedmiotupostępowaniairodzajuposzukiwanej
ochronyprawnej.Przedichszczegółowącharakterystykąwartowyjaśnićznaczenie
terminównfunkcja”incel”,odmienniedefiniowanychwliteraturzeprzedmiotu,ale
iutożsamianychzesobą14.
Pojęciatezostaływkontekściepostępowanianieprocesowegoprzekonującowyjaś-
nioneprzezK.Korzana,którywskazał,żeceljestzjawiskiemstatycznym,wbezru-
chu,stanem,doktóregodanadziałalnośćzmierza,awięcpożądanymskutkiemtego
działania,podczasgdyfunkcjajestkategoriądynamicznąodnoszonądocałokształtu
12M.Trammer,Następczabezprzedmiotowośćprocesucywilnego,Warszawa1950.
13W
.Siedlecki,Przedmiotpostępowaniacywilnego[w:]Wstępdosystemuprawaprocesowegocywilne-
go.Zbiórstudiów,red.J.Jodłowski,Ossolineum1974.
14Zob.np.M.Waligórski,Polskieprawoprocesowecywilne.Funkcjaistrukturaprocesu,Warsza-
wa1947,s.32in.