Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
II.Prawdaiprzemoc
27
Musimyrespektowaćodmiennestandardyuzasadnieniazgodnie
znaturąsamychbadanychprzedmiotów,atakżezgodniezaktual-
nymstanemteoretycznegorozwojudanejnauki.Pojęcieprawdy
niemazatemjednolitegoznaczenia.Próbapodaniadefinicjipraw-
dywsytuacji,gdyróżnesposobyuzasadnienianiemająwspólne-
gomianownika,prowadzidokonstrukcjipojęciapustego,niepo-
trzebnegownauce.
3.
Relatywizacjadosystemulegitymizacjiwładzy.Prawdaiinnewar-
tościpoznawczesąsposobaminormowanialudzkiejdziałalności
intelektualnej.Mówiącoprawdzie,niemówimyjednakojakiejś
jednejwłasności,którąposiadająwszystkiezdaniaprawdziwe.
Odnosimysięraczejdocałychsystemówwiedzy.Tezaśakceptu-
jemylubnienainnejpodstawieniżposzczególnezdaniaprawdzi-
we-uwzględniamynietylkokryteriapoznawcze.MichelFoucault
podkreślałnaprzykładrolęwładzyspołecznej-prawdajestwe-
długniegojednymzelementówlegitymizacjiwładzy.
4.
Relatywizacjadopragmatycznejważności.Prawdawystępuje
wtradycjijakopodstawadziałania.Rozstrzyganiekontrowersji
czywybieraniealternatywnychrozwiązańmiałosięopieraćna
ocenieprawdziwości.Teoretycznanierozstrzygalnośćwieluprob-
lemówsprawiajednak,żerelacjapomiędzyprawdąidziałaniem
niejestjasna.Zpewnościądziałaniewymagajakiegośpozna-
nia,leczniekoniecznieprawdy.Poznaniesłużyznajdowaniuroz-
wiązańpraktycznych,osiąganiukonsensusu,planowaniuprzyszłości
,
ocenianiustopniaodpowiedzialności,podejmowaniudecyzjiitd.
Prawdaniejestczymśosobnymczynadrzędnymwobectychcelów,
leczjestpoprostuichrealizacją.
Teczteryrelatywizacjedotycząróżnychaspektówpojęciaprawdy.
Pierwszaniepodważajegosensowności(wręczprzeciwnie-Tarski,
formułującswojąsławnądefinicję,nadałmuprawoobywatelstwa
wsemantyce),leczjedyniejegoogólnośćwjęzykachniesforma-
lizowanych,wktórychjestonopojęciemregionalnym,stosowanym
wodmiennymsensiedoodmiennychpraktykpoznawczych.Argument
drugidotyczykryteriówstwierdzaniaprawdziwościipostuluje
