Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
onokluczowąrolęwkonsolidacjiśrodowiskawkraczającychnaliteracką
scenętalentów8.JeszczeinaczejpostrzegałjegomisjęAdamCzerniaw-
ski:nmniezaśchodziopismopoświęconejaknajbardziejrygorystycznej
krytyceliterackiej,tępiącejwszelkiegorodzajugrafomanię”indrukujące
wszystko,cojestnajlepszewewspółczesnejpoezjiiprozie”9.Cojednak
dlabadańliteraturoznawczychszczególnieistotne,skupieniwokółnKon-
tynentów”poeciświadomieicelowoniesformułowalizespołowegopro-
gramuartystycznego.Wrezultacieichwarsztatypisarskie-pozbawione
odgórnych,doktrynalnychobostrzeń-mogłyrozwijaćsięwdużejmierze
indywidualnie:
zjechaliśmyzróżnychstron.Poznawaliśmysięnagorąco.Przyjakiejśkawienagle
pojawiałasięjakaśnowatwarzitenosobnikwyjmowałzkieszenijakiświersz.To
byłokresniezmiernegoentuzjazmu,ekscytacji.Ciąglektośprzybywał,jeszczejeden
poetaijeszczejedenpisarz,tenztakąprzeszłością,ówztakiminadziejami.Jeśli
chodziopoezję,byłatogrupabardzozróżnicowana.Taksiępotoczniemówi,żeto
jestgrupalondyńska,grupanKontynenty”,noitradycyjniejakzgrupamioczekujesię
odnichjakiegośmanifestupoetyckiego.Myśmytakiegopoetyckiegomanifestunigdy
niepisali.Jasambyłembardzoprzeciwnytemu,borzeczywiściekażdyznasszedł
swojądrogą.Niebyłotak,żebyłwódzidyrygowałnami,(...)wydawałrozkazy.Nie,
każdybyłtrochęinny,nawetzupełnieinny10.
DiagnozęCzerniawskiegopotwierdzająocenypozostałychpoetów,na
przykładCzaykowskiego:
nMerkuriusz-Kontynenty”tobyłagrupasytuacyjna,anieideologicznaczyprogra-
mowawsensieliterackim.Wręczkażdyczłonektejgrupydążyłdousytuowaniasię
(...)naswójindywidualnysposób,wynikającyzbiografii,doświadczeń,lekturicech
osobowości,awspólnymianowniktworzyłwłaśniekontekstsytuacyjny:okrespowo-
jenny,komunizmwkraju,polskość,pisanie,językpozakrajem(...).Każdyzpoetów
tejgrupyszedł,aprzynajmniejstarałsięiśćswojąodrębnądrogą11.
8
nKażdypisarzwie,jakważnąrolęwkształtowaniusiętalentuitwórczościodgrywa
środowisko,zwłaszczawpoczątkowymokresie.Żadneinnepismonaemigracjiniebyło
zainteresowanesprawąprzyszłościliteraturynaemigracji.Pismaemigracyjneopierały
sięnaswych»uznanych«piórach,wpoezjizwłaszcza-naepigonachmamlącychwkółko
bogoojczyźnianefrazesybezznaczenialiterackiego.Przezstworzenieplatformydruku
iwymianymyśli»Merkuriusz«przyczyniłsięwalniedokonsolidacji,anawetdourato-
wania,szereguwybitnychtalentów”(B.Taborski,PożegnanieMerkuriusza,nMerkuriusz
Polski”1958,nr11,s.4).
9A.Czerniawski,JaiMerkuriusz,nMerkuriuszPolski”1958,nr3(95),s.3.
10
A.Czerniawski,Osadzonywjęzyku,rozm.przepr.I.Smolka,nKresy”1991,nr8,s.62.
11B.Czaykowski,Ocaleniewartościzacząćodsamegosiebie,rozm.przepr.K.Bra-
koniecki[w:]Londyn-Toronto-Vancouver.Rozmowyzpisarzamiemigracyjnymipod
red.A.Niewiadomskiego,Lublin1993,s.114.
9
