Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
23
PodstawoweargumentyBanajiiCrowdera(1989)przeciwkobadaniompa-
mięciwkontekścieżyciacodziennegodotyczątego,corównieżbyłosednem
propozycjiNeissera(1978),toznaczytrafnościzewnętrznejprowadzonych
badań.Trafnośćzewnętrznabadaniazwiązanajestzprawomocnościązabiegu
generalizowaniauzyskanychwyników(Brzeziński,1996).Problemtrafności
zewnętrznejtoproblemreprezentatywnościpróby,naktórejprzeprowadzone
byłobadanie–onaumożliwiaformułowanieuogólnieńnacałąpopulację.Jestto
jednakrównieżproblemreprezentatywnościwarunkówbadania,czyliichtypo-
wości,reprezentatywnościdlawarunkówpozabadawczych,naktórewyniki
będąuogólniane(Brzeziński,1996).Tenaspekttrafnościzewnętrznej–tak
zwanątrafnośćekologiczną–podkreślałNeisser,sugerując,żelaboratoryjny
kontekst,materiałimetodyznaczącoograniczająstosowalnośćuzyskiwanych
wynikówdowarunkówżyciacodziennego.ZdaniemBanajiiCrowdera,traf-
nośćekologicznametodniejestwartościąsamąwsobieiniegwarantujemoż-
liwościgeneralizowaniawynikówuzyskiwanychtymimetodami,czylitrafności
zewnętrznejbadaniawbardziejogólnymsensie.Anawetwręczprzeciwnie.Ich
zdaniem,prowadzeniebadańwnaturalnymkontekściepowoduje,żebadacznie
kontrolujedużejilościistotnychczynników–wprzypadkubadaniapamięci
wnaturalnymkontekścienajczęściejniemakontrolianinadzapamiętywanym
materiałemiwarunkamikodowania,aniokresemprzechowywania(naprzykład
możliwymćwiczeniemczypowtarzaniem),aczęstorównieżnadtrafnością
odpamiętanegomateriału.Wielośćniekontrolowanychczynnikówwnaturalnym
kontekściewistocieuniemożliwiageneralizacjęuzyskanychwynikównainne
sytuacjecodzienneoodmiennychparametrach.Odwołującsiędodatkowodo
argumentuNeissera,iżzłożonośćzjawiska,naprzykładzapominania,uniemoż-
liwiajegoanalizowaniewprostychbadaniachlaboratoryjnych,sugerują,iżim
bardziejzłożonejestzjawisko,tymwiększajestpotrzebabadaniagowkontro-
lowanychwarunkachitymbardziejzawodnejestanalizowaniegowjegocałej
naturalnejzłożoności.
Odnoszącsiędokwestiimetod,BanajiiCrowdertwierdzili,żewniektórych
dziedzinach,naprzykładpewnychobszarachetologii,obserwacjawwarunkach
naturalnychorazopissąniezbędnedozdefiniowaniabadanychzjawisk.Jednak
ichzdaniem,psychologiapamięcidotakichdziedzinnienależy.Warunkiem
sukcesutakiejstrategiijestbowiemrozwinięcieprecyzyjnychtechnikprzełoże-
niaobserwacjinajęzykformalnywtakisposób,bymożnabyłowyraźniewska-
zaćdziałanieniezmiennychmechanizmów.
Oilewdwóchzaprezentowanychpowyżejpracachbadanialaboratoryjne
orazprowadzonewkontekścieżyciacodziennegobyłyprzeciwstawiane,awa-
lorykażdegoznichostroskrytykowano,otylepóźniejszekomentarzebardzo
wielubadaczypamięci,odnoszącesiędoproblemu,byłyznaczniebardziejwy-
ważone(Bahrick,1996b;CeciiBronfenbrenner,1991;Cohen,1996;Conway,
1991;Kihlstrom,1996;Klatzky,1991;Roediger,1991;Tulving,1991a;Woll,
2002).Rozróżnieniepotraktowanownichbardziejjakopretekstdoogólnej
refleksjimetodologicznejimetateoretycznejwzakresieproblematykipamięci
