Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Różneopisyleksykograficznetychsamychjednostekjęzykamogąwywołać
13
dalekoidącekonsekwencjewsposobieopracowaniamateriałuleksykalnego.
Mogąm.in.zaciemniaćdaneiwprowadzaćmylneinformacje,np.codofak‑
tycznegostanuzachowanychwewspółczesnościjednostekwyrazowych.Mogą
równieżrzutowaćnawnioskipłynącezanaliz,przykładowo:możnabłędnie
odczytaćpierwotnąmotywacjęzwiązkówwyrazowych.Skorokonstrukcje
słownezarchaizmemsemantycznymfigurująpodwyrazamionowychczy
innychznaczeniach,todlaprzeciętnegoużytkownikapolszczyznymożeto
byćinformacja,żepochodząonewłaśnieodznaczeńaktualnych,prezento‑
wanychwsłownikach(zjawiskoreinterpretacjifrazeologizmów).Wzwiązku
zpowyższymuznałam,żebezpieczniejbędzieoprzećsięnakilkuźródłach.
Zwłaszczażeporównaniemateriałuwnichzawartegomożedostarczyćwiedzy
natematm.in.zmianwzakresiecharakteryzowanychformjęzyka,np.które
jednostkiniewytrzymałypróbyczasuiwycofałysięzobiegu.
Wtymmiejscuchciałabymwytłumaczyćjeszcze,dlaczegozrezygnowa‑
łamzekscerpcjimateriałuzeSłownikajęzykapolskiegopodredakcjąMie‑
czysławaSzymczaka22.Stałosiętakpopierwszedlatego,żemamyjużnowsze
opracowanialeksykograficzne,którepełniejodwzorowująstannajnowszej
warstwysłownikowej(pochodzącejzXXiXXIwieku).Zresztąówleksykon
zostałopartynamaterialeSDor.Podrugie-archaizmysemantyczne(też
leksykalne)zawartewSłownikułSzymczakaomawiałaMariaBorejszo(por.
przywołanewcześniejartykuły)23.Wzwiązkuztymuznałamodwoływanie
siędotegoźródłazabezcelowe.
Łatwozauważyć,żeniniejszebadaniaoparłamgłównienasłownikach
ogólnychjęzykapolskiego.Zaznaczęjednak,żedodatkowosięgałamdoopra‑
cowańfrazeologicznychiparemiologicznych,tj.do:Słownikafrazeologicznego
językapolskiegoStanisławaSkorupki,Słownikafrazeologicznegowspółczesnej
polszczyznyStanisławaBąbyiJarosławaLiberka,Wielkiegosłownikafraze-
ologicznegojęzykapolskiegoautorstwaPiotraMüldnera‑Nieckowskiego24oraz
doNowejksięgiprzysłówiwyrażeńprzysłowiowychpolskichwredakcjiJuliana
Krzyżanowskiego.Zjednejstronyjesttozrozumiałe,ponieważpróbowałam
dotrzećdokonkretnych(wygasłych)znaczeńwyrazówzawartychwstałych
konstrukcjachsłownych,zdrugiejzaś-sytuacjatamazwiązekztrudno‑
ściaminaturyobiektywnej.Związkiwyrazowewzestawieniuzleksemami
zaczętodokumentowaćiobjaśniaćdośćpóźnowpolskiejleksykografii,bo
dopieronapoczątkuXIXwieku(przyjmujesię,żepodwalinyleksykografii
22Por.Słownikjęzykapolskiego.Red.M.Szymczak.T.1-3.Warszawa1994.
23Por.M.Borejszo:Oarchaizmachleksykalnychisemantycznychł,s.341-349.
24Wpracyuwzględniamnowszesłownikifrazeologiczne.SFWPmieścimateriałpocho‑
dzącyzlat1968-2000(dolnagranicaczasowapokrywasięzdatąwydaniaSFJPS.Skorupki).
WSFJPrejestrujestanfrazeologiipolskiejwlatach1975-2002.Ekscerpcjamateriałuztych
źródełpozwoliustalić,którejednostkizarchaizmamisemantycznymiutrzymująsięjeszcze
wpolszczyźnie,aktóreznichodchodzą(odeszły)wzapomnienie.
Wprowadzenie
