Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
JoannaGorecka-Kalita
czewłączawięcHerkulesa,podobniejakwieleinnychpostacimitolo-
gicznych,dochrześcijańskiegouniversum,bądźtraktującgonarówni
zbohateramiStaregoTestamentujakoprefiguratioChrystusa,bądźpo-
przez„absorpcję”wosobieświętegoczyrycerza-pomijającjegonie-
zbytchwalebnemiłosnewyczyny,aeksponującmęstwoipoświęcenie
2
.
Chciałabymtutajwszczególnysposóbskupićsięnatymdrugimspo-
sobiefunkcjonowaniamituheraklejskiegowśredniowieczuijegorea-
lizacjiwosobie(czyteżosobach,oczymzachwilę)stosunkowomało
znanegośredniowiecznegobohateraepickiego-Wiwiana.
Kiedywypowiadamysłowa„średniowiecznybohaterepicki”,na-
tychmiastnasuwanamsię,całkowicieskądinądzasadne,skojarzenie
zRolandem.CzyjednakRolandjestjedynymmożliwymbohaterem
średniowiecznymiczyrzeczywiścieucieleśniaonwpełniideałryce-
rzaepickiego?AnalizującsłynnąscenęsporuRolandazOliwierem,
studencifilologiiromańskiejnajczęściejstwierdzają,żechoćonista-
nęlibyrzeczjasnapostronieOliwiera,to„dlaludziśredniowieczamiał
oczywiścieracjęRoland”.Tojednakniejestzgołaoczywiste.Wrzeczy-
wistościwsporzetymdwajprzyjacieleuosabiająnieantynomiczne,
akomplementarnewartościskładającesięnaideałrycerzaepickiego:
męstwoimądrość,fortitudoetsapientia,wedługformułyIzydorazSe-
willi
3
.Oilejednakmęstwaniebrakżadnemuzbohaterówepickich,jest
onobowiemwewnętrzną,wrodzonądyspozycjąduszy,zdaniemHegla
cechąepickąparexcellence,otylemądrośćczyroztropność(cechująca
wtymsporzeOliwiera)dostępnajestjedynieniektórymbohaterom:
męstwojejpozbawioneprzeradzasięwdémesure,„nieumiar”wiodący
dogwałtownych,częstookrutnychczywręczbarbarzyńskichczynów.
Zagrożeniemdlabohaterówepopeijestzatemraczejnadmiarmęstwa
niżjegobrak.
Wszystkimbohateromepickimjestzatodostępna,wwiększym
bądźmniejszymstopniu,trzeciacechakonstytutywnadlaideałury-
cerza:pietas,żarliwa-choćnaogółmałoskomplikowana-religijność.
Niejestonatożsamazmądrościąprzeciwstawiającąsięszaleństwudé-
mesure;jakodopełnieniemęstwaimądrościbohaterawinnastanowić
jegoduchoweitinerarium,bezktóregomęstwoimądrośćpozostaną
2
Zob.M.Simon,Herculeetlechristianisme,Paris1955.
3
Zob.M.deCombarieu,L’idéalhumainetl’expériencemoralechezleshérosdeschansons
degeste,desoriginesà1250,Aix-en-Provence1979,s.783in.
~32~
