Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
14
Wstęp
przyjmowaćironicznąpostawęwobecnormspołecznychwsferzeautokreacji
albosztuki,jednakzewzględunaswojepubliczneobowiązki,wtymobowią-
zeksolidarnościzinnymi,azatemunikaniaokrucieństwa,wpublicznejroli
możepozostaćliberałem.Chciał,abyludziemogliopowiedziećsięzainstytu-
cjamiliberalnejdemokracjinawetwówczas,gdyuświadomiąsobie,żeniestoi
zanimiżadnakonieczność.Jakmiałnadziejęwyjaśnić,chociażukształtowa-
niesięinstytucjidemokracjiliberalnejbyłowynikiemhistorycznegoprzypad-
ku,tosferapublicznychprawiwolnościjestczymśwartościowym.Winnych
miejscachRortyodwołujesiędoodmiennychsposobówrozumienialibera-
lizmu,choćbydomyśliJohnaStuartaMillaalboJohnaRawlsa.Przekonania
owychmyślicieliniesąwpełnizgodne,jednakautorniepoświęcaszczegól-
nejuwagitemu,abyjeuzgodnić-możnapowiedzieć,żewykorzystujeinne
książkiwceluwyrażeniawłasnejorientacjiwświecie.Rortynietylerozwija
teorię,pozwalającąnasystematycznewyjaśnienieliberalnejfilozofiipolitycz-
nej,cozajmujestanowiskowrozmowie-wodpowiedzinasłabościstano-
wiskaalternatywnego.Możemyzatemprzyjąć,żepragmatycznyliberalizm
jestwersjąfilozofiiliberalnej,którawmiarępotrzebposługujesięnarzędzia-
miintelektualnymiwypracowanymiprzezwyrazicieliwartościowychtradycji
intelektualnychorazpolitycznych.Wydajesięrzeczącharakterystyczną,że
niepotrzebujeonadomknięcia,niezmierzadoostatecznegosformułowania,
chociażprzyjmujejakooczywistypogląd,żeistniejąlepszeigorszeujęciapro-
blemówfilozoficznychorazpolitycznych,którelepiejlubgorzejodpowiadają
bardziejlubmniejwartościowymcelom.
Pragmatycznainterpretacjaliberalizmuniesieznaczącekonsekwencjedla
liberalnejteoriipolitycznej.Wpierwszejkolejnościpomagawyjśćnaprzeciw
ważnymkrytykom,zktórymitradycyjniespotykałasięfilozofialiberalna.Na
przykładkomunitaryściorazpostmoderniściprzekonywali,żeliberalizmopie-
rasięnafałszywympojęciupodmiotu.Zgodnieztakąliniąkrytykiliberalny
podmiotjestabstrakcyjnymkonstruktem,któremu(wmodeluoświecenio-
wym)przysługująprawaalboktóregocelem(wmodeluromantycznym)jest
twórczasamorealizacja.Tegorodzajupodmiotnieposiadażadnychkonkret-
nychwłaściwości.Azatemwedługkrytykówliberalizmpostulujeideałczło-
wiekawykorzenionegozżyciaspołecznego-dlaktóregopunktemodniesienia
jestalbouniwersalneprawo,albonieograniczonawolność.Lewicowikrytycy
przekonywali,żeowaindywidualistycznakoncepcjapodmiotuprowadzido
niezrozumieniaprocesówspołecznychorazekonomicznych-pomijapraktycz-
neokoliczności,któredefiniująlubwspółkształtująlosyczłowieka,takiejak
przynależnośćdookreślonejklasyspołecznej,miejsceurodzeniaalbowykształ-
cenierodziców.Wtakimraziechociażteorialiberalnaaspirujedowyrażenia
uniwersalnieważnychnormmoralnych,toliberalneideaływrzeczywistości
