Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Rozdział1.Dyplomacja–czymjestijakrozwijałasięprzezwieki
biurokracją,bystawićczołapotężnejdyplomacjihiszpańskiejicesarskiej
261
.Powstał
zacząteksieciplacówek,nadktóryminadzórotrzymałsześcioosobowydepartament
podkierunkiemsekretarzastanudosprawcudzoziemskich
262
.Pracekoordynował
premiercommis,prototypsekretarzageneralnegoministerstwa
263
.Sekretariatystanu,
tajnekancelarielubgabinetykrólewskie,zajmującesiękorespondencjądyploma-
tyczną,powstawaływinnychkrajach.TądrogąnieposzłaPolska,gdziestansena-
torskiiszlacheckiniedałmonarchomelekcyjnymprawadosamodzielnegoutrzy-
mywaniakontaktówmiędzypaństwowychizachowałwtymzakresiekompetencję
kanclerzywielkich
264
.Konstytucjesejmowezakazywałystałejobecnościobcychdy-
plomatównaterenieRzeczypospolitej,czyniączbytecznymtworzeniezaczątków
ministerstwasprawzagranicznych:flpostanawiamy,abypomienieniCudzoziemscy
Posłowie,Ablegaci,&quocunanominenazwani,nietylkouDworuNaszego,ale
iwpaństwachNaszychnierezydowali.AjeżelibystalepodczasSejmu,jakoymiędzy
SejmemaSejmem,legacjajakaodktóregokolwiekzpostronnychPanówprzyszła,
tedyprzyjeżdzającymprzedAudiencjątrzyNiedzieleczasu,wPaństwachNaszych
pozwalamy;apotymkażdegozPosłówinspaciosześciuNiedzielnajwięcej,expe-
dyowaćdeklarujemy,ywięccynadtenczasrezydowaćnicpozwolemy”
265
.
Francuskisekretariatstanudosprawzagranicznychbyłnatledoświadczeńeu-
ropejskichrozwiązaniemnajpełniejszym.Czekałjużtylkonaosobowośćpokroju
kardynałaRichelieu.
1.8.TESTAMENTPOLITYCZNYRICHELIEU
IZASADANIEUSTANNYCHROKOWAŃ
ZdaniemKissingeraflRichelieubyłojcemnowożytnegosystemupaństwowe-
go”
266
oraz–podobniezresztąjaksamKissinger–jednymznielicznychpolityków,
którzyzdołalipołączyćpraktykęzteorią,cospisałwdziełkuzatytułowanympóź-
261
DeLamarJensen,opocit.,s.44.
262
A.Outrey,opocito,s.304–305;R.E.Mousnier,TheInstitutionsofFranceUndertheAbsolute
Monarchy1598-1789,t.2:TheOrgansofStateandSociety,ChicagoUniversityPress,Chicago–
London1984,s.144–145.
263
S.Nahlik,opocit.,s.64.
264
Ibidem,s.68–69.Dodatkowąosobliwościąbyłopowierzenieważnejczęścipolitykizagranicznej
hetmanomwielkim.Prowadzilionistosunkidyplomatycznezpołudniowo-wschodnimisąsiadami
Polski:TurcjąiKrymem,Mołdawią,WołoszczyznąiSiedmiogrodem.
265
VoluminaLegum,t.5:AbAnno1669.AdAnnum1697.J.Ohryzko,Petersburg1860,s.659–660.
266
H.Kissinger,Dyplomacja,opocit.,s.62.
75
