Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
52
Platon,Prawa
Zeusajest,jaksłyszę,dośćdługa,wędrujączaśnatrafimypewnienamiejsca
wytchnieniawcieniuwysokichdrzew-boskwarnojestteraz
10
-awna-
umileniużmudnejwędrówki;jakotakadiatrybawPrawachbędziewypoczynkiem(625c2)
izabawąstarszychludzi(685a7,712b2,769a1),nabieraniemświeżychsił,pozwalających
pielgrzymomiśćdalej.Jejcharakter,dostosowanydokondycjirozmówców,ujawniasię
stopniowo(natentematprzyp.11).
10
625b1-b3Zwłaszczaże…boskwarnojestteraz-okoliczność,żedrogapielgrzymki
zKnossosdogrotyZeusowejjestndośćdługa”iwymagalicznychodpoczynków,sprzyja
podjęciuobszernegotematuustrojuipraw.PodkoniecksięgiIV(722c8)dowiemysię,
żenasipielgrzymi,którzyoświcie(811b7,przypuszczalniepogodz.4)wyszlizKnossos,
wpołudnie(czylipo8godzinach)przebyli1/3drogi(jeślizałożyć,żecelpowinniosiągnąć
wrazzkońcemXIIksięgi).Dojściedogrotyzajęłobyimzatemok.24godzin,odświtudo
świtu,przezcałąnoc(zgodniezporąobradspotykającegosięobrzaskuNocnegoZgro-
madzenia,omawianegowXIIksiędze).Jesttodwarazytyle,ilewymagadojściezKnossos
dogrotyIdajskiej,położonej1540mn.p.m.wnajwyższychgórachKretyPsiloriti(zob.
mapę,s.29).Sąwięcracje,byprzyjąć,żecałapielgrzymka,zczęstymipostojami,podczas
którychpielgrzymiodpoczywają,raczącsięrozmową(625b5),podzielonajestna12dwu-
godzinnychodcinków,czylidwiegodzinynakażdąz12ksiąg(takteżBenardete2001:
1;inaczejVanhoutte1954:7,którynakażdąksięgęprzeznaczyłgodzinę).Czasodmie-
rzanywdialogu,wedlektóregoFilipzOpusmógłpodzielićPrawana12ksiąg,pokrywa
sięnietylkozczasemrzeczywistym,jeśliwletnimskwarze,wolnymkrokiem,zlicznymi
przerwaminaniespiesznerozmowy,wspinamysięzKnossosdojaskiniIdajskiej,aleteż
potrzebnymnajegouważnąlekturę.Pominionychsporach,czycentrumkultuZeusana
KreciebyłagrotaDiktejska,czyIdajska,najnowszeświadectwaarcheologicznepozwalają
sądzić,żejaskiniaDikte(dziśPsychro)przestałabyćcentrumkultuwVIIIw.,natomiast
wIVw.nietrzebajużbyłopodawaćnazwygroty,bywiedzieć,żeKnossyjczycyczciliZeusa
wgrocieIdajskiej.Stanowiłaonacelpielgrzymekprzezcałyokresklasycznyażdoczasów
hellenistycznych(Morrow1960:27-28;szerzejPrent2005:565-604).Tamto,wporze
letniegoprzesilenia,przypadającegowczasiezbioruowocówiwinnychgron(opora,2.poł.
lipca),uprawianosięgającyczasówminojskichkultZeusaIdajosa,skojarzonegowKre-
teńczykachEurypidesa(frg.472)zczczonymnocąZagreusem,apóźniejzbogiemwina
Dionizosem.Właśniewtedy,wdzieńletniegoprzesilenia(683c5),poktórymrozpoczyna
sięnowyrok(767c6),wczasnajwiększejspiekotynaKrecie,aleteżwnajdłuższydzień
roku,odbywasięwędrówkatrzechcudzoziemcówzPrawdoZeusowejgroty,wędrówka
ślademprawodawcyMinosa-czylinajdłuższarozmowaPlatona.Wcałymświeciegreckim
przejściudonowegorokutowarzyszyłyobrzędyoczyszczeńiodnowień,odejśćipowrotów,
bezładuipodważaniadotychczasowychnorm,bywyczekiwaćnowegoporządku.Podczas
nichprzywoływanoprzeszłość-historięzałożeniapolis(Davidson2007:209).Wtymteż
czasiepodejmowanonowe,coroczneurzędypaństwoweireligijne.RozmowawPrawach,
rozpoczętawczesnymrankiem(corazjeszczePlatonpowtórzyw811c7),wporzezbioru
winnychgron(opora),traktowaćbędzieopożytkachzDionizosadlasztukipolitycznej
iprawodawczej;następnieprzywołanazostanieprzeszłość,byrozpoznaćwniejprawidło-
wościżyciapolitycznego;ichpoznanieokażesiępóźniejniezbędnedotworzeniaporządku
