Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Prawdajakopojęciemetafizyczne
miprzezumysł.Należądoniejwszystkietakzwanenieklasycz-
nedefinicjeprawdy,kiedyjestonaokreślanaczytojakokohe-
rencjamyśli,czyzgodapowszechnapodmiotówbadających,czy
wreszciejakozgodnośćzeksperymentalnąobserwacjąpotwier-
dzającą.Pojęcieprawdystajesięwtedyjedynienarzędziemumy-
słuwselekcjonowaniujegowłasnychwytworów.Należyzatem
dodziedzinyregułdowolnietworzonychprzezrozumdlasa-
megosiebie.Jesttoformaantropomorfizacjiorazsubiektywiza-
cjisensuprawdy.
Prawdarozumianajakopojęciemetafizycznenienależy
równieżdodziedzinylogiki.Logikabadawyłączniepewnefor-
malnecechywypowiedzijęzykowych,jakiesąwymagane,by
wypowiedźbyłazdaniemwsensielogicznym.Zdaniewsensie
logicznymjestwypowiedziąprawdziwąlubfałszywą.Natomiast
senstejprawdziwościorazjejnieformalnewarunkinienależą
jużdozainteresowańlogiki.Takzwanaprawdawsensielogicz-
nym,czyliteformalnewarunkispełnianeprzezwypowiedźpo
to,bybyłauznanazazdanie,stanowiązaledwiewąskiaspekt
problemuprawdyiniesięgająsensuistotnościowegopytania:
cotojestprawda?Logikacelowoiświadomieuchylasięodtej
kwestii.Dlategoteż–choćstalemówisiętamoprawdziwości
zdań–samojejznaczenieniejestwyjaśniane.Logikanieroz-
ważaistotyprawdy,czyliniepyta,cojesttym,coczynizdanie
prawdziwym,anikiedyzdaniejestzasadniestwierdzone,anico
powodujejegotrwałąwiarygodność.
Pytanieoprawdęjakopojęciemetafizycznenienależyrów-
nieżdometodologiipoznanianaukowego.Przedewszystkim
dlatego,żejakwspomnianojużpowyżej,zbytwąskaibłędnajest
jegoczystopoznawczatematyzacja.Jestonokwestiąmyśliwjej
stosunkudobytu,aniesamejpracyumysłu.Ponadto,wiedza
ludzkanieredukujesiędonauki,istniejątakżeróżneinnejejpo-
stacieidziedziny.To,cojesttylkofragmentem,niemożezatem
stanowićwzorudlacałości.Metodologiaokreślasposobypostę-
powaniabadawczegowposzczególnychdziedzinach,leczniejest
prawodawstwemwszelkiegorozumu.Wieledziedzinprawdy,
wtymartystycznej,zostajewykluczonychprzeztakidyktat.
Pytanieoprawdęniejestteżkwestiąjęzykowegoużywania
słowaIprawda’.Żadnagrajęzykowaniekonstytuujesensupraw-
25
