Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.Przedmiotprawa
71
dopatrzeniesięwsamymtytulelubwimieniuwłasnym,ujmowanychpozadziełem,
cechytwórczościiindywidualności.Wymógtenjednakwtakichprzypadkachspeł-
nianyjestwyjątkowo.ProblematykętędobrzeilustrujeorzeczeniewsprawieExxon
Corporationv.ExxonInsuranceConsultants(1982),wktórymuznano,żepojedyncze,
wymyślonesłowaniesąchronionejakoutwory,ponieważnniedostarczająinforma-
cji,instrukcjilubprzyjemnościzwiązanejzzapoznawaniemsięzdziełem”.Charak-
terystycznejestjednakto,żewuzasadnieniutegoorzeczeniasędziaJ.Grahamnie
kwestionujegeneralniemożliwościautorskiejochronysłów.Naprzykładziesłowa
nJabberwocky”dopuszczauznaniepojedynczegosłowa(tu:stanowiącegoczęśćpoe-
matuL.Carrolla)zaprzedmiotprawwyłącznych.Tytułwiersza(zksiążkiOtym,co
Alicjaodkryłapodrugiejstronielustra)stanowinowesłowo-imiępotwora-bo-
haterapoematu.J.Grahamaprobujezatemautorskoprawnąochronępojedynczych,
wymyślonychsłów,oile-użytejakotytułwkontekściejegowykorzystania-wy-
wołująefektpozostawiającyniezatartewrażenia113.Jeszczebardziejkontrowersyjne
byłobyuznaniezautwórtłumaczeniaimienianWinniethePooh”jakonKubuśPu-
chatek”irównocześnietytułuksiążkiA.Milne’a.Zdającsobiesprawęzdyskusyj-
nościtakiejinterpretacji,uważaliśmydotąd-chybajednakbłędnie-żestwierdze-
niecechutworuwtytuleKubuśPuchatekmożnawykazaćnastępująco.Twórczym
wkłademI.Tuwimbyłoznalezienieimienia,któresugerowałobypodobieństwobo-
hateraksiążkiMilne’adoulubionejprzytulankidziecięcej-pluszowegomisia.Efekt
tentłumaczkauzyskałaprzez1)udanydobórzdrobnienianKubuś”,2)neologizm
nPuchatek”,równieżbędącyzdrobnieniem,azarazemkonotującymiłąpuszystość,
czegoniemawangielskimnpooh”-wyrażającymlekceważenielubzniecierpliwie-
nie(wkonkurencyjnympolskimprzekładzieM.AdamczyknFredziaPhi-Phi”).Od-
rzucającmożliwośćochronytegotytułunjakotakiego”,należyjednakzauważyć,że
pojawiasięwnimcechaindywidualnejtwórczości,gdyjestoneksploatowanyłącz-
nieztekstem,doktóregosięodnosi.Oznaczato,żewówczasocena,czydochodzido
naruszeniaprawaautorskiegodotytułu,jestzależnaodtego,czyjestoneksploato-
wanysamodzielnieczyteżłącznieztreściądzieła.Przyjrzyjmysiętejkwestiibliżej.
Wświetlepowyższychrozważańnasuwasięgeneralnauwaga,żeniekiedyce-
chaindywidualnejtwórczościmogłabybyćprzyjmowanazewzględunazwiązek
(połączenie)nietwórczegoelementudziełazjegocałością.Dotyczytonp.ty-
tułu,aletakżeniektórychdziełplastycznych.Cechatawyrażasięwówczaswdo-
pasowaniutakiegoskładnikadocałościutworu,jegokombinacjiiwspółgraniu
okresowychpublikacji.Nieprzesądzatowszakżeozakazieochronyznakiemtowarowymtytułówtakże
njednostkowych”utworówliterackich-alenagruncieobowiązującegoprawatylkowsferzepozasamym
dziełem,doktóregosięodnosi(por.np.japońskieorzeczeniawsprawieHamleta:Hamlet(Japaneseand
English)Trademarkreg.No1984932,inrelationstofoodproducts,iMonyLisy:Monalisa(Japanese),
Trademarkreg.No1561158,inrelationtospectacles).Torozumowaniemożebyćosłabioneargumen-
tem,żewświetlenowszegoorzecznictwaTSUEwpewnychsytuacjachwykorzystanieznakutowarowego
możebyćuznanezabezprawnenawetwówczas,gdynieodnosisiędofunkcjiwskazującejnapochodzenie
(awięcnp.jakoelementsloganureklamowego).
113Por.J.R.Jeremiah,MerchandisingIntellectualPropertyRights,NewYork1997,s.215-216.
