Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Obrazprawawliteraturzedwudziestoleciamiędzywojennego…
niebezpiecznedlamłodegopaństwa.Pamiętajmyprzytym,żepłasz-
czyznaspołeczno-polityczna,wramachktórejpojawiająsiętakżein-
stytucjeprawa,stanowitylkotłodlazasadniczejintrygiksiążkirozgry-
wającejsięwpłaszczyźniepsychologiczno-obyczajowej17.Nałkowska
bezwątpieniachcezapomocąswejpowieściwyrazićdezaprobatędla
otaczającejjąrzeczywistości,niekompetentnych,nieuczciwychurzęd-
ników(ioficerówśredniegostopnia),gotowychsięgaćpopubliczne
pieniądze,zarazemjednaknieformułujeżadnegoprogramupozytyw-
nego.Kreśligrubąkreskąobrazinstytucjipaństwairegułwnichobo-
wiązujących,chcąc–przeztenzabiegartystyczny–bardziejsugestyw-
nieoddziaływaćnakrągswoichczytelników.
PodobnymmechanizmemposługujesięTadeuszDołęga-Mostowicz
wKarierzeNikodemaDyzmy,choćwjegoprzypadkuobszargłów-
nychniepokojówulokowanyjestgdzieindziej.Tuniechodzijużtylko
onieuczciwekadryurzędnicze,leczozasadyfunkcjonowaniapodsta-
wowychinstytucjiustrojowychpaństwa.DlaNałkowskiejproblemem
jestniesprawnyaparatpaństwowy,dlaDołęgi-Mostowicza–funda-
mentyfunkcjonowaniaRzeczpospolitej.Niebezznaczeniajestto,że
Nałkowskapublikujeswąpowieśćnapoczątkulatdwudziestych,po-
wieśćDołęgi-Mostowiczanatomiastzaczynasięukazywać(początko-
wowodcinkach)10latpóźniej,gdyparlamentarnysystemustrojowy
wynikającyzKonstytucjimarcowej1921r.zostałjuż,wdrodzenoweli
sierpniowejz1926r.,zasadniczozmienionypoprzezistotnewzmoc-
nieniewładzywykonawczej.Wwynikutychzmianprawo,uchwala-
neprzezparlament,stajesięsłużebnewobecpomysłówrządowych,
asposóbjegotraktowaniaprzezegzekutywę–całkowicieinstrumen-
talny.Trzebajednakpamiętać,żeDołęga-Mostowicz,kreśląckaryka-
turalnyobrazIIRzeczypospolitej,celowowyostrzafunkcjonowanie
mechanizmówwładzyopisywanychwkonstytucjilubustawach,nie
referujeichzatemdokładnie.Takwięcjegorelacja,choćwykorzystu-
jezapewneinformacjeopraktyceżyciapolitycznegosanacji,niemoże
17Por.niżej:P
.Jakubowski,Analizaśrodowiskaurzędniczegow„RomansieTeresy
Hennert”ZofiiNałkowskiej.
15
