Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Prawodniajutrzejszegozperspektywyantropologiiflozofcznej…
29
stwoipaństwodoprowadziłodopodziałuzadańwobrębiedziedzin
normatywnych.Etykaimoralnośćstałysięodpowiedzialnezabu-
dowęczłowiekaspołecznego,prawozaśzostałoskierowanedosłużby
zasadomtworzącympaństwo.Komplementarnośćtychdwóchbytów
(społeczeństwo,państwo)początkowoopartanawyższościipierwot-
nościetykiimoralnościwobecprawa,następnienaichsamodzielno-
ściirozłączności(tezaorozdzialeprawaimoralnościH.L.A.Harta)
orazpojawieniesiętzw.trzeciejdrogi(niepozytywistycznakoncepcja
prawa)sprawiły,żetesystemynormatywnewspólnieokreślajączło-
wiekaspołecznego9.Nowąsytuacjęstworzyłopojawieniesiękoncepcji
prawczłowiekanagrunciezasadynadrzędnościprawpaństwa(tak
np.wkoncepcjachtzw.twardegopozytywizmuprawnego).Prawa
jednostkiprzeciwstawiająsięomnipotencjipaństwawimięindywidu-
alnegostatusu,poszanowaniagodności,potrzebiaspiracji.Istotnąrolę
odrywająrównieżwyraźnieograniczającezakresisiłęprawpaństwa
regulacjewynikającezodkrywanejgatunkowościczłowieka.Słusznie
zwróciłuwagęJ.Lipiec,żeprawodniajutrzejszegonbędziemusiało
sprostaćwyzwaniunarzuconemunietylkoprzezmodernizującesię
państwo,alerównieżprzezsytuacjęwyemancypowanejjednostkioraz
przezpozycjęludzkości-corazbardziejświadomejswejswoistości
jakościowejiogólnoświatowejjedności.Jednojestpewne:tradycyjne
myśleniepaństwemjużniewystarcza”10.Dlaniegowprawdziepaństwo
wswejistocieiprzeznaczeniujestwiększymdobremniżjegobraklub
jakaśjegoniedojrzałaforma,niemniejjednakpaństwoniejestinie
możebyćcelemsamymwsobie.NawiązujedozasadyI.Kantamó-
wiącejopowinnościiobowiązkachpaństwawzakresieładuidosko-
naleniamoralnegowspólnoty11.
Państwozatemstanowicentralnyukładfunkcjonalnyjednoczący
działaniacałejstrukturysystemuspołecznego,wykorzystującwtym
celuaparatpaństwowy.Tymsamymmożnajeporównaćdocen-
tralnegoukładunerwowegoorganizmuludzkiego.Zasadnicząrolę
odgrywajątrzyelementytegoaparatu:władzaustawodawcza,wy-
9J.Lipiec,My-ludzie…,s.186-187.
10J.Lipiec,My-ludzie…,s.189.
11J.Lipiec,My-ludzie…,s.123.
