Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
20
KrzysztofAmielańczyk
wymagałobyzakażdymrazemżmudnegoitrudnegoprzedstawieniadowodu,
polegającegonajpierwnaodszukaniuźródełsugerującychgenezęokreślonych
instytucjiprawnokarnychwstarożytności,anastępniepowiązaniaichpoprzez
łańcuchewolucyjnychprzemianzewspółczesnością2.
Niejestzadaniemtegoopracowaniaprzypominanie,jakteżwspieranie
itakdobrzeugruntowanegopogląduopowiązaniuprawakarnegozpolityką
danejformacjipaństwowej,wtymprzypadkuutożsamianejprzezpaństwo
rzymskie.Tenzwiązektrzebaprzyjąćzaoczywistyibezdyskusyjny.Przed-
miotemrozważaństaniesięnatomiastdośćprzewrotniepostawionepytanie
oto,czywczasachstarożytnegoRzymurealizowanabyłaprzezrzymskich
prawodawcówświadomieukierunkowana„politykakarna”wewspółczesnym
znaczeniutegoterminu,iczywtymzakresiemożnamówićojakiejśspecyfice
romanistycznejtradycjikarnoprawnej?Termin„politykakarna”użytyzostał
zatemwznacznieściślejszym,współczesnymsensie,jakopolitykarealizo-
wanaaktemprawodawczym,którejnadrzędnymcelemjestdopasowaniekary
publicznejdocharakteru(powagi)popełnionegoprzestępstwaorazcechoso-
bowościsprawcy3.Celemtakpojmowanej„politykikarnej”niebyłabyzatem
realizacjainteresówwładzypolitycznejsensulargo,przypomocyprzepisów
prawakarnego.Politykakarnabyłabyto,popierwsze,aktywnośćpaństwaza-
pewniającaspołeczeństwuochronęprzedprzestępczością.Celuchronieniaspołe-
czeństwaprzedsprawcązapewniałybyprzytymdziałaniaprawodawcypodykto-
waneprogramemściganiaokreślonejrodzajowoprzestępczościizaangażowania
wtymceluszczególnychsiłiśrodków,abyprzestępcęgrożącegospołeczeństwu
wyeliminowaćpoprzezkarę.Jednocześnie,przedwspółczesnąpolitykąkarną
stawiasiętakżezadaniestworzeniamożliwościresocjalizacjisprawcy.Polity-
kakarna,zatem,wewspółczesnym(„nowoczesnym”)ujęciutoprzeniesienie
2
DekadętemuL.Garofalo,Pojęciaiżywotnośćrzymskiegoprawakarnego,„ZeszytyPrawni-
czeUKSW”3.1(2003),s.39,zachęcałdopodejmowaniapodobnychwyzwań.Wpodobnymduchu
wypowiedziałsiętakżeD.A.Centola,Recentistudididirittocriminaleromano.Spuntieprospettive
diricerca,SDHI63(1997),s.520.
3
Takrozumiana„politykakarna”jestczęściąogólniejszej„politykikryminalnej”państwa,któ-
radotyczyszerokorozumianegoprzeciwdziałaniaprzestępczościróżnymiśrodkamiiwróżnychjej
aspektach,nadrodzelegislacjiistosowaniaprawa.J.Warylewski,op.cit.,s.52,przedstawiarelację
pomiędzypolitykąkryminalnąakarną,mówiącotejpierwszej,że:„Obejmujeonaswoimzasięgiem
zarównokwestielegislacji(np.kryminalizacjiidekriminalizacjiokreślonychzachowań),jakistoso-
waniaprawakarnego.Politykakryminalnamożekształtowaćm.in.praktykęorzecznicząsądówwza-
kresiekariśrodkówkarnych(tzw.politykakarna),czyteżwpływaćnawykonywaniekarizolacyjnych
(politykapenitencjarna)”.Dodaćnależałoby,żenapolitykękryminalną,oprócz„politykikarnej”,
składająsiętakże:„politykakryminalistyczna”-rozumianajakozespółdziałań(metoditechnik),jej
celemjestograniczeniebądźcałkowiteeliminowaniemożliwościpopełnieniaprzestępstwa,„polityka
kryminologiczna”zmierzającadousunięciaprzestępczychpostawinagannychzpunktuwidzenia
prawakarnegotendencjiwspołeczeństwie,jejcelemjestpozytywneukierunkowaniejegoaktywności,
„polityka(profilaktyka)penitencjarna”zakładającatakiewykonaniekary,abykarawypełniałafunkcję
resocjalizacyjną,anawet„profilaktykaspołeczna”,którejcelemjestzapobieganiewszelkimnegatyw-
nymzjawiskomspołecznym,stanowiącymsprzyjającepodłożedozwiększaniasięprzestępczości.
