Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
22
KrzysztofAmielańczyk
deproscriptione,zzaangażowaniemsenatuizgromadzenialudowegowsta-
nowienieowegoprawa5.
PolitykakarnaSullirealizowanaproskrypcjami,pomijającnasuwającesię
podejrzeniaostosowanieprzezSullę„czystekpolitycznych”,czyzwykłą„rzą-
dzęzemsty”6,niemogławwarunkachwszechogarniającegochaosuprzybrać
choćbypozorówracjonalności.Pomimożepolitykatazostałajaknigdywcześ-
niejpoddanareglamentacjiprawnejwpostaciprocedurdotyczącychtworzenia
listosóbwyjętychspodprawa,niespełniaławszakżewyższych,niżdotychcza-
sowe,standardów.Itakprzerodziłasiębowiemwpozbawionyfunkcji,jakie
zazwyczajprzypisujesiękarzepublicznej,terror7.Niekontrolowanewżaden
sposóbdziałaniaprzedstawicielinowejwładzyprzerodziłysięwpospolityban-
dytyzmiogólnebezprawie.Śmierćdosięgałajużnietylkotychposądzanych
ospiskowanieprzeciwzwycięzcom,którychnazwiskazprzyczynpolitycznych
nalistachumieszczono,aletakżeichrodziniprzyjaciółorazosóbzkonfliktem
wogóleniezwiązanych.Często,jakwprzykładzieRoscjuszazAmerii,które-
goszczęśliwiewybroniłprzedsądemCyceron8,listyuzupełnianopostmortem.
Oumieszczeniunaliścieczęstokroćdecydowałazwykłazazdrośćzposiadane-
gomajątkuichęćjegoprzejęcia.Proskrypcjeniebyływięcudanymmodelem
politykikarnej.Zresztą,jaksiępóźniejokazało,raczejtylkoprzygotowywały
gruntpodprzyszłedziałaniaSulli,zmierzającedozmianyustrojuiuspokojenia
sytuacjiwewnętrznej.Ichorganizacjapozostawiaławieledożyczenia,zaśreali-
zacjawymknęłasięwznacznymstopniuspodkontrolidyktatora.
Drugim,znaczniebardziejudanymprojektemSulli,wktórymznalazłosię
miejscedlapolitykikarnej,stałosiękompleksoweprawodawstwokarne,zwa-
nepodzbiorcząnazwąlegesCorneliae.Sulla,choćzdobyłwładzęprzemocą,
sięgnąłtymrazempośrodekdemokratycznyicywilizowany-ustawę,abywy-
kreowaćswójurząddyktatoralegibusscribundisetreipublicaeconstituendae,
urzędnika,któregocelemstałosię„ustanowienieprawiukonstytuowanieno-
wegoporządkuwpaństwie”.Brakjestpodstawźródłowych,abytwierdzić,że
dyktaturęustawiononaczasnieograniczony.Nieoznaczenieterminuwlatach,
5
Zob.P.Madejski,SullańskieproskrypcjeazemstawRzymie,[w:]Światstarożytny:państwo
ispołeczeństwo,red.R.Kulesza,M.Stępień,E.Szabat,M.Daszuta,Warszawa2013,s.242.
6
Ibid.,s.241in.OwizerunkuSullijakotyranazob.ostatnioA.B.Miączewska,GoodGeneral
BecomingEvilTyrant:theDeconstructionoftheSullanTopos,[w:]LuciusCorneliusSulla,History
andTradition,red.D.Słapek,I.Łuć,Lublin2013,s.191in.
7
Niestetytowłaśnieaktyterroru,anieprawodawstwo,zadecydowałyopóźniejszymjednowy-
miarowymmiciedotyczącymokrucieństwaSullitworzonymwźródłachantycznych.Zob.ostatnio
K.Królczyk,„EinneuerSulla”.ZurRezeptionSullasinderHohenKaiserzeit:Commodus,Septimius
SeverusundCaracalla,[w:]LuciusCorneliusSulla,HistoryandTradition,Lublin2013,s.159in.
Każdyztytułowychcesarzychciałbyć„nowymSullą”,Karakallawprostgonaśladował,aleopinia
opodobieństwieprzylgnęładotychcesarzygłówniezpowoduprzejawówokrucieństwawobecprze-
ciwnikówpolitycznych(s.175).
8
Zob.K.Amielańczyk,RoscioAmerino-rzymskiprocesozabójstwo,Lublin1993,vol.34,z.1,
s.47-60.
