Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Odmiazgidokodeksu.Przemianyświadomościprawawkulturzepolskiej…
Wigilii,jednoznajważniejszychświątdlacorocznegoodnawiania
więzimiędzybliskimi.Pisarzpostanowiłjednakpoddaćówpodniosły
dzieńokrutnemusprawdzianowi,umieszczającbohaterówwsklepo-
wejkolejce.PrzedstawieniprzezniegoludziestojąDujubilera”iczekają
natransportzłotychobrączek(polskipieniądztracinawartości,więc
trzebagozamienićnatwardąwalutę).Wkolejcepojawiasięumowna
reprezentacjapowojennegospołeczeństwa:TadeuszKonwicki(bohater
powieściowynoszącynazwiskoautora)–byłyżołnierzArmiiKrajowej,
którypoIIwojniestałsiękomunistą;Kojran–byłyżołnierzpowojen-
negopodziemia,którymiałwykonaćwyrokśmiercinaKonwickim;pan
Duszek–byłypracownikUrzęduBezpieczeństwa,któryaresztował,
przesłuchiwałitorturowałKojrana;atakże:student,któryodpłatnie
stoiwkolejcezakogośinnego(wPolscelatsiedemdziesiątychpojawił
sięnieoficjalnyzawódDstacza”),pararobotników,właścicielkaprywat-
nejfirmy,czynnytajnyagent…Ichbiografie,napozórkonfliktowe,zle-
wająsięwjednąniezróżnicowanąmasę,dlaktórejhistorycznekonflikty
(międzykomunistamiiichofiarami)powolitracąznaczenie.Absurdu
sytuacjidopełniaświattracącyformę:mimozimyulicąprzejeżdżapo-
lewaczka(jakwlecie),apogodanaprzemianprzypominawiosnęije-
sień;mimoawariiprądu(nacałejulicyniepaląsięświatła)niektóre
urządzeniaelektrycznedziałają;wszyscywokołorozpoznająTadeusza
Konwickiego,alesaminoszązmienneimiona.WcześniejAndrzejewski
pisałospołecznejDmiazdze”,NowakowskiostanieDzgnojenia”,
Konwickinatomiastukazujeświat,któryulegaDrozmamłaniu”–nie
dajeoparcia,tracikontury,ulegarozmyciu.
Pisarzsugerowałjednak,żeprzyczynaowegorozmamłaniatkwi
niewkosmosie,lecznaziemi.Tospołeczeństwopolskielatsiedem-
dziesiątychsprawia,że–jakpowiedziałbyHamlet–Dświatwychodzi
zformy”21.Niktbowiemniechcejużbraćodpowiedzialnościzażycie
zbiorowe,więcniktniechcezadawaćpytańosuwerennośćpaństwa
czyniezależnośćjednostkowychwyborów.Konwickiprzeniósłzatem
21
Otrwałościwątkówkatastroficznychwtejtwórczości–zob.B.Żynis,Koniec
światarazjeszcze.KatastroficznewątkiwprozieTadeuszaKonwickiego,Wydawnictwo
PomorskiejAkademiiPedagogicznej,Słupsk2003.
15
